Pielęgnacja skóry z trądzikiem różowatym

Trądzik różowaty nie jest chorobą zakaźną i pomimo udziału w jego występowaniu nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum) nie jest możliwe zarażenie się tą dermatozą od innej osoby. Przyczyny występowania trądziku różowatego są złożone, a samo zakażenie nużeńcem jest jedną z wielu możliwych. Pozostałe przyczyny wystąpienia choroby obejmują między innymi zaburzenia naczynioruchowe, łojotok, zakażenie bakterią Helicobacter pylori, stres oksydacyjny oraz zaburzenia immunologiczne. Bardzo duże znaczenie w występowaniu trądziku różowatego ma dziedziczna skłonność do tej choroby. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia zwiększa się znacznie, jeśli w rodzinie występowała ta dermatoza. Można natomiast w dość prosty sposób zarazić się samym nużeńcem, ponieważ pasożyt ten jest szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Występuje w gruczołach łojowych oraz mieszkach włosowych brwi i rzęs. Należy do fizjologicznego mikrobiomu skóry i występuje w ilości od 1 do 2 osobników na centymetr kwadratowy skóry. Do zarażenia dochodzi poprzez używanie tych samych przyborów kosmetycznych (pędzli, gąbek do makijażu, tuszu do rzęs), ręczników i ubrań. Nadmierne rozmnażanie się nużeńca może doprowadzić do rozwoju choroby zwanej nużycą oraz przy wystąpieniu dodatkowych czynników, m.in. osłabienia układu immunologicznego, indukować rozwój trądziku różowatego. Nadmiernemu rozwojowi nużeńca sprzyja zaburzony skład sebum (zmiana proporcji kwasów tłuszczowych) oraz predyspozycje immunologiczne. W związku z tym nie samo zarażenie nużeńcem wywołuje trądzik różowaty, a współtowarzyszące zaburzenia w składzie sebum oraz dysregulacja wrodzonej odpowiedzi immunologicznej.

Pielęgnacja skóry ma szczególne znaczenie w pierwszym stadium rozwoju choroby, czyli w postaci rumieniowo-teleangiektatycznej, charakteryzującej się występowaniem rumienia napadowego lub trwałego, rozszerzonych naczyń krwionośnych oraz towarzyszącym obrzękiem i uczuciem pieczenia skóry w obrębie zmian. Stosowanie w tym okresie odpowiednich kosmetyków przeznaczonych do skóry z trądzikiem różowatym może zmniejszyć ryzyko przejścia choroby do postaci grudkowo-krostkowej. Na tym etapie należy skupić się głównie na działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym, łagodzącym, uszczelniającym naczynia krwionośne oraz na ochronie przed promieniowaniem UV.

Pierwszym etapem skutecznej pielęgnacji jest oczyszczanie skóry twarzy za pomocą płynów micelarnych, żeli lub pianek opartych o łagodne substancje myjące, niezawierających mydła. Bardzo dobrze sprawdzi się Kojący fizjologiczny żel do mycia twarzy z linii Pharmaceris R, zawierający wyjątkowo łagodną bazę myjącą. Dzięki zawartości D-pantenolu łagodzi podrażnienia i zaczerwienienia skóry oraz zmniejsza skłonność do reakcji zapalnych. Składniki nawilżające, takie jak gliceryna i betaina, eliminują uczucie suchości i ściągnięcia skóry. Żel ma krótki skład INCI w celu zminimalizowania potencjalnych podrażnień, zawiera tylko niezbędne składniki. Za pomocą żelu można również wykonać demakijaż oczu. Skóra z trądzikiem różowatym jest bardzo wrażliwa i skłonna do podrażnień. Niewskazane jest jej pocieranie za pomocą wacików czy peelingów mechanicznych, które mogą powodować podrażnienie i nasilenie rumienia. Mikrodermabrazja oraz głębokie peelingi chemiczne są również przeciwwskazane. Nie należy stosować masek rozgrzewających na twarz, zabiegów z wykorzystaniem pary oraz korzystać z sauny i gorących kąpieli, ponieważ ciepło powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Najlepiej, gdyby kosmetyki nie zawierały barwników, były bezzapachowe lub zawierały bezalergenową kompozycję zapachową i łagodne konserwanty, co zmniejszy ryzyko wystąpienia podrażnień i alergii.

Drugim etapem oczyszczania skóry z trądzikiem różowatym są delikatne peelingi chemiczne, oparte o działanie alfa-hydroksykwasów. Szczególnie zalecane są kwas migdałowy i kwas azelainowy, którego wyższe stężenia wykorzystuje się nie tylko w pielęgnacji, ale również w leczeniu trądziku różowatego. Nie powinny to być jednak roztwory alkoholowe, ponieważ może to powodować zaostrzenie zmian. Kwasy te są na tyle łagodne, że mogą być z powodzeniem stosowane nawet przy wrażliwej skórze naczyniowej. Wykazują działanie bakteriobójcze, antyrodnikowe, regulują wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe, działają nawilżająco. Dodatkowo delikatne złuszczanie naskórka pobudza skórę do odnowy i wzmocnienia. Kremy z wyżej wymienionymi kwasami zaleca się jako kurację wspomagającą leczenie. Można zastosować również kosmetyki z azeloglicyną, będącą połączeniem cząsteczki kwasu azelainowego z glicyną, dzięki czemu zniwelowane jest potencjalne działanie drażniące samego kwasu. Peelingi chemiczne mogą mieć postać kremu stosowanego na noc, wówczas kwasy występują w niższych stężeniach, maksymalnie 10-15%, lub postać żelu zawierającego wyższe stężenie kwasów, nawet do 50%, do stosowania raz na 2 miesiące. Żel z wyższym stężeniem kwasów wspomaga również leczenie nużycy ze względu na działanie antybakteryjne.

W codziennej pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym podstawową zasadą jest nie podrażniać oraz nie zaburzać szczelności bariery naskórkowej. Zarówno w kremie na dzień, jak i na noc powinny znaleźć się składniki odbudowujące barierę naskórkową, takie jak prebiotyki, emolienty, naturalne oleje oraz składniki nawilżające. Kolejną bardzo ważną grupą składników są antyoksydanty, które chronią komórki przed działaniem wolnych rodników i stresem oksydacyjnym powstających m.in. na skutek działania promieniowania ultrafioletowego. Niwelują również stany zapalne różnego pochodzenia. Jednym z silnych antyoksydantów znajdujących się w kremie na dzień Lipo-Rosalgin i kremie na noc Calm-Rosalgin jest tioprolina. Aminokwas ten wspomaga regenerację naskórka, działa przeciwzapalnie oraz chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i czynników zewnętrznych. Wolne rodniki są jedną z przyczyn powstawania trądziku różowatego, mogą wywołać stan zapalny w skórze oraz uszkadzać DNA w komórkach, obniżając w ten sposób ich potencjał regeneracyjny. Niezbędną grupą składników aktywnych są również substancje działające przeciwzapalnie, takie jak Calm Calcium Ca²⁺, czyli woda wapienna. Jony wapnia koją i łagodzą podrażnienia, mają właściwości antyseptyczne. Są często wykorzystywane przez dermatologów w łagodzeniu stanów zapalnych u pacjentów zmagających się z trądzikiem różowatym. W pielęgnacji niezbędne jest również niwelowanie rumienia, za co odpowiada znajdujący się w kremach z linii Pharmaceris R InnoTetrapeptyd^TM. Jest to innowacyjny peptyd, stworzony, aby zmniejszać widoczność zaczerwienień wywołanych reakcjami zapalnymi powstającymi w skórze. Hamuje uwalnianie interleukin odpowiedzialnych za reakcje zapalne. Działanie przeciwzapalne wykazuje również ekstrakt z liści drzewa oliwnego, który aktywuje proteasomy odpowiedzialne za degradację uszkodzonych białek w komórce. Dodatkowo działa antyoksydacyjnie, antybakteryjnie i antywirusowo. Zawarty w kremach polisacharyd o strukturze podobnej do inuliny zapewnia długotrwałe nawilżenie oraz wspomaga równowagę mikrobiomu skóry. Pantenol i allantoina łagodzą podrażnienia wywołane czynnikami zewnętrznymi.

Ochrona przed promieniowaniem UV stanowi bardzo ważny element pielęgnacji skóry, a jej brak może nie tylko przyspieszyć wystąpienie choroby (rozszerzenie naczyń krwionośnych, powstawanie wolnych rodników), ale również zaostrzyć jej stan. Zaleca się stosowanie kosmetyków z filtrami chemicznymi lub mieszaniną filtrów chemicznych i fizycznych. Krem na dzień Lipo-Rosalgin z SPF15 chroni przed działaniem promieniowania UV, ale także dzięki zawartości licznych składników aktywnych niweluje przyczyny powstawania trądziku różowatego. Dzięki zawartości piroktonianu olaminy działa antybakteryjne i wspomaga ustępowanie istniejących zmian grudkowo-krostkowych. D-pantenol i allantoina łagodzą podrażnienia, a ekstrakt z liści drzewa oliwnego odbudowuje barierę naskórkową.

W przypadku przejścia trądziku różowatego z fazy rumieniowej do grudkowo- krostkowej sama pielęgnacja skóry, nawet najlepiej dobrana, okazuje się niewystarczająca. W drugim i trzecim stadium choroby stosuje się leczenie miejscowe preparatami zawierającymi: metronidazol, klindamycynę, erytromycynę, 10% sulfacetamid sodu z 5% siarką oraz kwas azelainowy w wysokich stężeniach. Terapia doustna obejmuje antybiotykoterapię (tetracyklina, minocyklina, erytromycyna), a w przypadkach ciężkich lub opornych – retinoidy. Niezbędna jest opieka dermatologa.