Alergie kontaktowe - objawy i profilaktyka

Alergia kontaktowa, określana jest w medycynie jako reakcja immunologiczna typu IV, komórkowa, o charakterze opóźnionym. Za reakcję tę odpowiadają antygeny - hapteny, związki drobnocząsteczkowe. W zależności od stężenia alergenu i czasu ekspozycji skóry na kontakt z jego cząsteczkami, właściwości chemicznych substancji wywołującej uczulenie oraz kondycji skóry mającej styczność z alergenem, stopień zaawansowania i przebieg reakcji alergicznej może przebiegać na kilka sposobów. Jeśli alergen ma silne właściwości drażniące, istnieje duże prawdopodobieństwo, że reakcja wystąpi szybko i intensywnie, zarówno w kontakcie ze skórą zdrową, jak i nadwrażliwą. Alergia kontaktowa na niektóre substancje może przejawiać jednak dłuższy okres wylęgania, zwykle od 24 do 48 godzin od kontaktu skóry z alergenem. Alergiczne, kontaktowe zapalenie skóry, inaczej nazywane wypryskiem alergicznym występuje u osób nadwrażliwych na daną substancję, w wyniku kontaktu z nawet niewielką ilością jej cząsteczek. Aby reakcja alergiczna wystąpiła w kontakcie z daną substancją, organizm musi być na nią uczulony, a więc już wcześniej mieć kontakt z alergenem, aby w wyniku ponownego kontaktu odpowiednio zareagować. Za reakcję alergiczną odpowiada histamina - hormon tkankowy, mający za zadanie między innymi rozszerzenie naczyń krwionośnych w reakcji na kontakt z alergenem. Powstały w ten sposób miejscowy stan zapalny jest objawem obrony organizmu przed alergenem.

Uczulenie to rezultat nieprawidłowej, nadmiernej reakcji układu immunologicznego na kontakt z alergenem - substancją, która u osób bez alergii nie wywołuje objawów. Reakcje alergiczne mogą mieć charakter natychmiastowy lub opóźniony i właśnie drugi typ częściej dotyczy wyprysku kontaktowego, który może ujawnić się po kilku godzinach, a czasami nawet po kilku dniach. Stąd na początku może być trudno określić, co dokładnie wywołało zmiany skórne.

Jakie objawy mogą świadczyć o alergii kontaktowej? Zwykle na obszarze skóry, który miał kontakt z alergenem, występuje rumień i obrzęk skóry, pojawiają się grudki, pęcherzyki. Nieprzyjemnym i bardzo uciążliwym objawem towarzyszącym jest świąd, a jeśli chory mocno drapie skórę, pęcherzyki łatwiej pękają, tworząc ranki i strupy. Jeżeli alergia ma postać przewlekłą, skóra z czasem grubieje, wysusza się i łuszczy.

Istnieje cała lista substancji, które mogą wywołać objawy wyprysku kontaktowego. Aby potwierdzić, która lub które z nich są szkodliwe, należy zgłosić się do alergologa na testy alergiczne. W tym przypadku wykonuje się testy płatkowe (na skórę nakłada się bibułki nasączone różnymi substancjami alergizującymi), aczkolwiek diagnostyka nie zawsze jest prosta i wymaga także wykluczenia innych chorób, które mogą wywoływać podobne objawy.

Za największą liczbę przypadków alergii odpowiada nikiel, który wchodzi w skład wielu stopów metali. Można się z nim spotkać w elementach zegarków, biżuterii, suwakach i zapięciach, oprawkach okularów, narzędziach, a nawet monetach. Oprócz tego alergię kontaktową mogą wywołać: złoto, składniki kosmetyków, takie jak substancje zapachowe, środki konserwujące, kalafonia (obecna w tuszach, pomadkach, cieniach do powiek, lakierach do włosów, tamponach), parafenylenodiamina (może być obecna np. w farbach do włosów albo syntetycznej hennie). Czasami substancje uczulające obecne są w tkaninach – najczęściej są to barwniki i środki konserwujące, którymi zabezpieczane są ubrania przez producentów.

Kiedy testy na alergię wykażą, która substancja powoduje uczulenie, podstawą zapobiegania uczuleniu jest unikanie alergenu np. rezygnacja z biżuterii zawierającej nikiel. Gdy źródłem problemów są produkty do makijażu i aplikacji na skórę, wówczas najlepiej jest przestawić się na preparaty przeznaczone specjalnie dla skóry wrażliwej i alergicznej, które cechują się hypoalergicznym i bezpiecznym składem dla tak zwanych wrażliwców. Dotyczy to zwłaszcza środków używanych codziennie, dlatego obowiązkowo trzeba zaopatrzyć się w kojący krem do skóry alergicznej, delikatne płyny do mycia ciała i preparat do demakijażu, taki jak Prebiotyczny płyn micelarny do ekstremalnie wrażliwej skóry Prebio-Sensilique Pharmaceris, stworzony z myślą o ochronie skóry wrażliwej i alergicznej. Preparat ma właściwości nawilżające i kojące podrażnienia, nadaje się także dla osób noszących soczewki kontaktowe oraz do demakijażu wrażliwych oczu.

Do pielęgnacji skóry wrażliwej i skłonnej do alergii warto wybierać preparaty emoliencyjne, pozwalające zadbać o jej odpowiednie natłuszczenie i nawilżenie. Proste składy tego rodzaju kosmetyków, oparte na naturalnych olejach, wzmacniają naturalną, hydrolipidową barierę ochronną skóry, zapobiegając jej przesuszaniu, czyniąc naskórek miękkim i elastycznym. Preparaty do pielęgnacji skóry wrażliwej i atopowej z linii EMOTOPIC Pharmaceris łagodzą podrażnienia, także powstałe w wyniku alergii kontaktowych. Wyroby medyczne EMOTOPIC są przebadane dermatologicznie i bezpieczne także dla dzieci już od pierwszego dnia życia.

Gdy alergia daje bardzo silne objawy, lub alergenu nie da się wyeliminować niezwykle ważne jest także leczenie objawów. Ważne, aby sposób postępowania, w tym także codzienną pielęgnację dotkniętego zmianami obszaru, zawsze skonsultować z lekarzem i przestrzegać jego zaleceń.

W przypadku skóry wrażliwej i skłonnej do alergii ważne jest unikanie kontaktu z potencjalnie drażniącymi substancjami. Wybieranie delikatnych kosmetyków pielęgnacyjnych bez sztucznych barwników i mocnych detergentów - podobnie środków do prania i czyszczenia pomoże uniknąć podrażnień w wyniku kontaktu tych substancji (lub ich oparów) ze skórą. Sprzątanie i inne prace w gospodarstwie domowym warto wykonywać zawsze w rękawiczkach ochronnych.

Warto wybierać biżuterię ze szlachetnych stopów, najlepiej czystego srebra lub nie uczulającej stali chirurgicznej. Ubrania wykonane z miękkich, nie podrażniających skóry naturalnych włókien bawełnianych pomogą zapobiec swędzeniu ciała i powstawaniu wysypek spowodowanych otarciami lub odparzeniami.

W codziennej pielęgnacji podstawą dla skóry wrażliwej jest stosowanie kosmetyków opartych o naturalne składniki, oleje i inne substancje nawilżające i wzmacniające hydrolipidową warstwę ochronną skóry. Pomoże to wzmocnić naskórek i jego naturalną odporność.

Jakie są pierwsze objawy alergii kontaktowej?

W przypadku wystąpienia alergii kontaktowej jednymi z pierwszych symptomów są: swędzenie skóry, jej suchość, odczuwalne napięcie lub łuszczenie.

Jak reagować w przypadku wystąpienia pierwszych objawów reakcji alergicznej?

Nie należy drapać swędzącej skóry, ponieważ wzmacnia to jej podrażnienie i dyskomfort. Warto zażyć środki antyhistaminowe, takie jak leki na alergię lub rozpuszczalne wapno.

Czy alergia kontaktowa znika samoistnie?

Zaprzestanie ekspozycji na alergen zwykle uspokaja reakcję.