Cała prawda o zmarszczkach

Biorąc pod uwagę główne czynniki powodujące proces starzenia, wyróżniamy następujące rodzaje starzenia się skóry:

- starzenie wewnątrzpochodne – związane z wiekiem, upływem czasu oraz menopauzą,
- starzenie zewnątrzpochodne – powodowane wpływem promieniowania UV na skórę oraz innymi niekorzystnymi czynnikami środowiska zewnętrznego,
- starzenie mimiczne – miostarzenie. 

Objawy starzenia się skóry to m.in:

- pogłębiające się zmarszczki,
- spadek elastyczności,
- ścieńczenie naskórka, związane z atrofią warstwy kolczystej i ziarnistej skóry,
- opadanie owalu twarzy wywołane zaburzeniami w obrębie struktury włókien kolagenu i elastyny,
- redukcja zawartości podściółki tłuszczowej,
- postępująca suchość skóry.

Wraz z wiekiem spada synteza włókien kolagenowych głównie typu I i III, a powstające włókna są twarde, sztywne i nierównomiernie upakowane. Zmarszczki są następstwem degradacji włókien kolagenu i elastyny, spadku napięcia oraz ruchów mięśni mimicznych, powtarzających się stale skurczów i rozkurczów skóry właściwej. Już około 30 r.ż. obserwujemy tzw. zmarszczki mimiczne, pojawiające się w okolicy oczu i ust. Zmarszczki mimiczne z czasem utrwalają się i przekształcają w zmarszczki statyczne. Szczególne zmiany w obrębie zmarszczek twarzy zachodzą około 33 r. ż.

Jako pierwsza oznaki starzenia zdradza skóra wokół oczu. Traci sprężystość, staje się wiotka, pojawiają się nieestetyczne worki pod oczami powodowane obrzękiem, zależne od stężenia hemoglobiny we krwi i zwiększonej ilości melaniny. Co pomaga na zmarszczki wokół oczu? Przede wszystkim należy okolicę oczu dokładnie oczyszczać z pozostałości makijażu i nawilżać. W pielęgnacji delikatnej skóry pod oczami warto postawić na składniki kojące, witaminę E i peptydy (opisane w dalszej części artykułu).

Suchość dojrzałej skóry jest następstwem ograniczenia ilości filmu hydrolipidowego naskórka, niedoboru glikozaminoglikanów (m.in. kwasu hialuronowego) oraz ograniczonej syntezy lipidów warstwy rogowej naskórka

Spowolnienie procesu oddzielania się martwych komórek warstwy rogowej naskórka i jej stopniowe pogrubianie się, skutkują poszarzałym kolorytem skóry i brakiem naturalnego blasku. Na zmianę kolorytu skóry mają również wpływ procesy glikacji. Glikacja to proces polegający na nieenzymatycznym przyłączaniu się cząsteczek glukozy do pierwszorzędowej wolnej grupy aminowej terminalnego aminokwasu w cząsteczce białka. Reakcja między glukozą a kolagenem prowadzi do powstawania wiązań krzyżowych między włóknami kolagenu, przyczyniających się do zesztywnienia białka. Kolagen staje się mniej rozciągliwy, a przez to skóra traci swą jędrność i elastyczność. Co więcej,  na skutek glikacji białek skóra stopniowo przybiera żółtawy odcień. Dieta bogata w węglowodany, pełna słodkich przekąsek skórze zdecydowanie nie służy. Warto pamiętać że healthy-ageing opiera się nie tylko na właściwej pielęgnacji, ale też zdrowej diecie i odpowiedniej dawce ruchu.

Długie lata badań naukowych zaowocowały opracowaniem kilku teorii na temat przyczyn starzenia się skóry:

• teoria genowa, która mówi że zakodowana informacja genetyczna znajduje się w DNA komórek jądrzastych skóry, podobnie jak geny warunkujące szybkość i charakter procesu starzenia się skóry. Uszkodzenia struktur DNA oraz brak możliwości naprawy uszkodzeń skutkują przyspieszeniem procesu starzenia się. Według teorii genowej, ludzkie fibroblasty mają zakodowany termin końca życia.

• teoria telomerowa- z tą teorią, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się pojęcie telomerów i telomerazy. Telomery są to zakończenia chromosomów, czyli ściśle zwiniętych nici DNA. Są pewnego rodzaju „nasadkami”, „czapeczkami” chroniącymi materiał genetyczny. Dzięki nim proces podziału komórek i ich namnażania przebiega prawidłowo i nie dochodzi w nim do skracania chromosomów. Skracanie chromosomów mogłoby bowiem prowadzić do nieprawidłowości w przekazywanej do kolejnych namnażających się komórek informacji genetycznej i zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zamiast chromosomów skróceniu ulegają telomery. Wraz z upływem lat długość telomerów zmniejsza się, po osiągnięciu tzw. długości krytycznej, wchodzą w stan uśpienia, a komórka traci zdolność rozmnażania się. Ubytek fibroblastów (komórek żywej warstwy skóry, odpowiedzialnych za syntezę kolagenu) ma negatywny wpływ na kondycję skóry. Skracaniu telomerów można zapobiegać dzięki specjalnemu enzymowi – telomerazie. Na proces skracania telomerów mają wpływ m.in. wolne rodniki tlenowe powstające pod wpływem promieniowania UV. Istotną rolę w zapobieganiu procesowi skracania telomerów odgrywają antyoksydanty - zmiatacze wolnych rodników.

• teoria wpływu wolnych rodników– wolne rodniki przyczyniają się do uszkodzenia błon komórkowych i materiału genetycznego komórki, co przyspiesza procesy starzenia. Wolne rodniki wytwarzane są w procesach metabolizmu tlenowego komórek, ale też na skutek działania promieniowania UV i dymu papierosowego. Nadmiar wolnych rodników generowany przez wymienione czynniki zewnątrzpochodne prowadzi do niewydolności mechanizmów ochrony antyoksydacyjnej komórek. Rozumiemy teraz dlaczego tak ważne jest wspomaganie skóry antyoksydantami przyjmowanymi z pożywieniem i aplikowanymi za pomocą kosmetyków.

Promieniowanie UV w zależności od długości fali dzielimy na  promieniowanie UV A (400-315 nm), UV B (315-280 nm) i UV C (280-100nm). Za fotostarzenie się skóry odpowiada w główniej mierze promieniowanie UV A. Warto wiedzieć że promieniowanie UV A ze względu na zdolność wywoływania opalenizny bez efektu zaczerwienianie skóry jest wykorzystywane w solariach, tracących na szczęście na popularności. Pod wpływem promieniowania UV zwiększa się ilość wolnych rodników, prowadzących do degradacji białek skóry. Zmiany zachodzące w skórze pod wpływem promieniowania UV określane są mianem fotostarzenia (photoageing). Zaliczamy do nich: suchość, szorstkość, zmniejszenie grubości naskórka, spadek elastyczności, degradację włókien kolagenowych w skórze właściwej, elastozę, zmiany przednowotworowe, teleangiektazje, bruzdy, nadmierne rogowacenie.

Oprócz promieniowania UV proces starzenie się skóry przyspieszają również promieniowanie HEV i IR. Światło niebieskie nazywane również światłem widzialnego o wysokiej energii (HEV High Energy Visible Light) obejmuje zakres światła widzialnego o długości fali 435 – 500 nm. Jest emitowane przez słońce, ale również przez ekrany telefonów, komputerów, tabletów. Promieniowanie HEV generuje podobną ilość wolnych rodników jak połączone promieniowanie UV A i UV B, a skutki jego działania na skórę ujawniają się w czasie. Wolne rodniki tlenowe wywołują szereg niekorzystnych dla zdrowia skóry reakcji m.in. degradację lipidów, protein, aktywację metaloproteinaz. Światło niebieskie penetruje skórę głębiej niż promieniowanie UV, skraca żywotność i proliferację fibroblastów, może wywoływać uszkodzenia DNA, powstawanie przebarwień i przedwczesne starzenie się skóry.

Szkodliwość światła podczerwonego dla skóry również związana jest z uwalnianiem przez nie nadmiernej ilości wolnych rodników. Z uwagi na ten mechanizm jedną z metod ochrony skóry przed wpływem HEV i IR jest dostarczanie skórze wraz z dermokosmetykami ochronnymi substancji zwiększających jej tolerancję na stres oksydacyjny. Zawarta w Kremie o szerokopasmowej ochronie przed słońcem SPF 50+ złota alga Laminaria dzięki wysokiemu stężeniu fosfatydylocholiny i pochodnych kwasu liponowego wzmacnia barierę lipidową skóry. Zapobiega uszkodzeniom komórek skóry powodowanych działaniem promieniowania UV, łagodzi zaindukowany przez UV stan zapalny, neutralizuje konsekwencje stresu komórkowego powodowanego przez promieniowanie UV B. Działa przeciwzmarszczkowo poprzez zmniejszenie ekspresji metaloproteinaz, enzymów które niszczą włókna podporowe skóry. Złota alga zwiększa produkcję kolagenu (nawet w warunkach stresu), chroni DNA komórek skóry, działa nawilżająco (pobudza syntezę glikozoaminoglikanów, w tym kwasu hialuronowgo), zapobiega ucieczce wody przez naskórek, chroni naskórek oraz jego połączenia ze skórą właściwą, poprawia komunikację pomiędzy naskórkiem a skórą właściwą. Podsumowując wszystkie wspomniane właściwości, złota alga Laminaria zawarta w kompleksie AntileuDNAprotector zapobiega zniszczeniu związanemu ze starzeniem fizjologicznym i fotostarzeniem.

Skóra wrażliwa, alergiczna, reagująca nietolerancją (rumieniem, poparzeniami, reakcjami alergicznymi, zmianami pigmentacyjnymi) na promieniowanie słoneczne wymaga szczególnie wysokiej ochrony. Medic Protection SPF 100+ będzie nie tylko chronił skórę, zapobiegał stresowi oksydacyjnemu, fotostarzeniu i indukowanym słońcem uszkodzeniom DNA komórek skóry, ale też niwelował odczucie napięcia, przywracał właściwe funkcjonowanie filmu hydro-lipidowego naskórka, zapobiegał suchości skóry.

Pierwszą zasadą pielęgnacji anti-ageing jest nawilżanie skóry.

Jeśli przeprowadzilibyśmy sondę uliczną i poprosili o w skazanie składnika kosmetycznego o działaniu nawilżającym, niechybnie najczęściej padającą odpowiedzią byłaby: kwas hialuronowy. Kwas hialuronowy to składnik stosowany w medycynie od 1961 roku, a od 1980 w medycynie estetycznej. Z punktu widzenia chemika należy do rodziny glikozaminoglikanów, zbudowany jest z podjednostek – glukuronianu sodowego i N-acetyloglukozoaminy ułożonych naprzemiennie. Charakterystyczną cechą kwasu hialuronowego jest nieswoistość tkankowa i gatunkowa. Oznacza to że kwas hialuronowy jest zbudowany identycznie we wszystkich organizmach. W organizmie człowieka 56% kwasu hialuronowego zlokalizowane jest w skórze. Kwas hialuronowy tworzy w skórze swoiste żelowe podłoże, w którym zawieszone są włókna kolagenu i elastyny. Unikalną i najbardziej cenną cechą kwasu hialuronowego jest zdolność do wiązania wody w ilości od tysiąca do czterech tysięcy większej niż wynosi jego masa cząsteczkowa. Prawidłowe stężenie kwasu hialuronowego w skórze pozwala zapobiegać zmarszczkom i niekorzystnym zmianom konturu twarzy. Kosmetologia wykorzystuje kwas hialuronowy o różnych wielkościach cząstek. Wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy działa w obrębie zewnętrznych warstw naskórka. Wiąże wodę, zapobiega nadmiernej ucieczce wody z naskórka, wygładza i poprawia elastyczność skóry.

Za główne przyczyny suchości skóry przyjmuje się niedobór naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) i lipidów warstwy hydrolipidowej naskórka. Barierę hydrolipidową uszkadzamy m.in. niewłaściwą pielęgnacją, zbyt intensywnie działającymi detergentami. Uzupełnianie lipidów płaszcza hydrolipidowego naskórka to element przeciwdziałania suchości skóry. Odbudowa bariery lipidowej naskórka jest możliwa dzięki naturalnym olejom bogatym w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, ceramidy i triacyloglicerole. Naturalne oleje jak olej arganowy, Canola, avocado, poprawiają funkcje barierowe skóry, zapobiegają transpepidermalnej ucieczce wody, regenerują, przywracają skórze gładkość i elastyczność. Szukaj ich m.in. w dermoksometykach z linii Regenovum, dedykowanych skórze dojrzałej, z typowym dla niej problemem suchości.

Jak zapobiec starzeniu się skóry? – to pytanie zadają sobie kolejne pokolenia kobiet. W dobie zaawansowanych technologii pielęgnacji skóry nie należy zapominać o klasyce od dawna stosowanej w pielęgnacji przeciwzmarszczkowej – witaminach.

Witamina A i jej pochodne (retinoidy) niwelują oznaki starzenia endogennego jak i te spowodowanych działaniem promieniowania UV. Retinoidy są istotnym czynnikiem  w procesie reprodukcji keratynocytów warstwy podstawnej naskórka, stymulują podziały komórkowe i pobudzają czynniki wzrostowe. W skórze właściwej pobudzają geny w fibroblastach, odpowiedzialne za kontrolę przebiegu procesu syntezy kolagenu. W efekcie regularnego aplikowania dermokosmetyków z witaminą A następuje wzrost syntezy kolagenu typu I i III, elastyny i fibryliny, odpowiedzialnej za prawidłowe sieciowanie białek podporowych skóry właściwej.

Witamina A stymuluje skórę do produkcji naturalnych czynników nawilżających. Efektem działania retinoidów jest  zwiększenie poziomu glikozaminoglikanów, a co za tym idzie - wygładzanie drobnych zmarszczek. Witamina A, co ważne, potrafi hamować aktywność metaloproteinaz – enzymów wywołujących degradację kolagenu i elastyny. Regularne stosowanie dermokosmetyków z retinolem procentuje ogólną poprawą kondycji skóry dojrzałej.

Retinoidy hamują aktywność tyrozynazy, ograniczając tym samym proces melanogenezy i transportu barwnika do wyższych warstw skóry. Krótko mówiąc niwelują towarzyszące procesowi starzenia się skóry przebarwienia. Witamina A Jest również silnym antyoksydantem, a jak zostało już wspomniane, działanie wolnych rodników jest wymieniane jako jedna z przyczyn starzenia się skóry.

Drugim obok witaminy A silnym przeciwutleniaczem stosowanym w dermokosmetykach jest witamina E. Aktywność antyoksydacyjna witaminy E polega przede wszystkim na  zdolności do wychwytywania i wygaszania reaktywnych form tlenu lokalizujących się w otoczeniu błon biologicznych. Dzięki lipofilowemu łańcuchowi węglowemu witamina E lokalizuje się w błonie komórkowej, mówiąc obrazowo - zakotwicza się w błonie komórkowej zapewniając jej ochronę przed wpływem wolnych rodników. Specyficzna budowa cząsteczki witaminy E sprawia że może ona uzupełniać braki w warstwie lipidowej cementu międzykomórkowego, zapobiegając tym samym transepidermalnej ucieczce wody ze skóry.

Witamina E wykazuje działanie nawilżające, kojące, wygładzające, ujędrniające, ochronne, regenerujące, poprawia strukturę i elastyczność naskórka i skóry właściwej, usuwa przebarwienia, określana jest mianem „witaminy młodości” i „witaminy płodności”. Znana jest również z właściwości fotoochronnych – aplikowana na skórę przed ekspozycją na promieniowanie UV B zmniejsza rumień o obrzęki oraz uszkodzenia zachodzące na poziomie komórkowym.

Witaminy A i E zawarliśmy w Duo-koncentracie z witaminami A&E.

Kwas askorbinowy chroni organizm przed przedwczesnym starzeniem, rozjaśnia przebarwienia, usuwa wolne rodniki, wygładza zmarszczki. Witamina C jest konieczna do prawidłowego przebiegu procesu hydroksylacji proliny do 4-hydroksyproliny, kluczowego elementu struktury kolagenu. Zaburzenia procesu hydroksylacji powodują formowanie kolagenu o niepoprawnej konfiguracji, który nie będzie spełniać swych funkcji biologicznych i mechanicznych. Witamina C jest koniecznym do przebiegu procesu kofaktorem enzymów hydroksylujących, jej niedobór wywołuje zakłócenie procesu syntezy kolagenu, co przyczynia się do spadku elastyczności i jędrności skóry, pogłębiania się zmarszczek, a także kruchości naczyń włosowatych, pociągającej za sobą tendencję do powstawania siniaków i mikrowylewów. Witaminę C znajdziesz m.in. w C-Capilix Koncentracie z witaminą C 1200 mg.

Co jest dobre na zmarszczki? Na liście skutecznych i sprawdzonych składników anti-ageing nie może zabraknąć peptydów. Zadaniem peptydów jest aktywowanie komórek skóry do wytwarzania białek podporowych (kolagenu i elastyny). Są dla skóry właściwej sygnałem do produkcji nowych włókien kolagenu, koniecznych do utrzymania optymalnej jędrności i elastyczności skóry. Peptydy otrzymywane są na drodze syntezy chemicznej, działają na zasadzie naśladowania naturalnych związki sterujących procesami metabolicznymi w organizmie. 

Zawarty w SENSIRENEAL Regenerujący krem przeciwzmarszczkowy do twarzy SPF 10 peptyd Palmitoyl Hexapeptide-12 stymuluje komunikację pomiędzy komórkami i poszczególnymi warstwami skóry oraz procesy naprawy uszkodzeń komórkowych wywołanych starzeniem się skóry. Peptyd jest dodatkowo połączony z resztą kwasu tłuszczowego. Pełni rolę przekaźnika uruchamiającego syntezę białek macierzy międzykomórkowej. Reszta kwasu tłuszczowego ułatwia przenikanie kompleksu do głębszych warstw skóry.

CAPI-HIALURON-C Dermo-strukturalny krem korygujący zmarszczki na dzień SPF 20 zawiera z kolei tetrapeptyd o nazwie INCI: Acetyl Tetrapeptide-40, zmniejszający widoczność zaczerwień skóry i pajączków wywołanych reakcjami zapalnymi. Peptyd hamuje uwalnianie interleukin (IL-6 oraz IL-8), odpowiedzialnych za reakcje zapalne, chroni komórki przed działaniem promieniowania UV, hamuje proces melanogenezy, dzięki czemu redukuje hiperpigmentację oraz wyrównuje koloryt cery. Acetyl Tetrapeptide-40 ogranicza degradację kolagenu, dzięki czemu wpływa korzystnie na poprawę jędrności skóry.

1. Bojarowicz, A. Płowiec: Wpływ witaminy A na kondycję skóry, Probl Hig Epidemiol, 2010, 91(3): 352-356
2. Pawlaczyk, K. Korzeniowska: Witamina A w kosmetologii i lecznictwie dermatologicznym, Farmacja Współczesna, 2013, 6: 57-61
3. Kotarska – Markowicz, J. Góra: Retinoidy, Polish Journal of Cosmetology, 2002, 4: 240-259
4. Stankiewicz – Kranc, P. Kitlas, E. Skrzydlewska: Udział witaminy E w metabolizmie i regeneracji komórek, Polish Journal of Cosmetology, 2007, 10(4):234-247
5. Milanovic: Witamina E – co kryje świat tokoferoli, Świat Przemysłu Farmaceutycznego, 3/2016
6. Kołaczek: Przegląd metod pielęgnacji skóry dojrzałej, Kosmetologia Estetyczna, 6/2015/vol. 4
7. Frydrych: Promieniowanie IR oraz VIS – działanie na skórę, Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej, 3/2017, 37-40
8. Przylipiak: Podstawy medycyny estetycznej. Podręcznik dla studentów kosmetologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok 2014
9. Zegarska, M. Woźniak: Przyczyny wewnątrzpochodnego starzenia się skóry, Gerontologia Polska, 4, 2006, 153-159