Płatki śniegu – tak, płatki łupieżu – NIE – zimowa pielęgnacja włosów

Łupież jest chorobą o charakterze nawrotowym, objawiającą się przewlekłym złuszczaniem warstwy rogowej naskórka owłosionej skóry głowy. Mamy tu do czynienia ze znacznym przyspieszeniem procesu różnicowania keratynocytów i złuszczania warstwy rogowej naskórka. W zdrowej skórze proces ten trwa około 28 dni, w przypadku skóry z łupieżem – 7-15 dni. Efekty przyspieszenia procesu złuszczania obserwujemy w postaci widocznej na skórze białej łuski. Choroba dotyka około 10% populacji, najwięcej pacjentów z problemem łupieżu stawia się w gabinetach dermatologów właśnie zimą, co ma związek z osłabieniem odporności. Łupież skóry głowy doskwiera najczęściej pacjentom w wieku 10-20 lat – występuje nawet u połowy populacji. U osób dorosłych częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet.

Wśród przyczyn łupieżu wyróżniamy:

- niewłaściwą dietę (nadmiar tłuszczów nasyconych i węglowodanów, dieta uboga w selen i cynk, niedobór witamin z grupy B i witaminy A, nadużywanie alkoholu),
- zaburzenia hormonalne,
- stres,
- niewłaściwą pielęgnację,
- niewystarczające spłukiwanie włosów po umyciu,
- osłabienie organizmu,
- predyspozycje genetyczne,
- częste noszenie nakryć głowy,
- brak higieny,
- zbyt wysoka temperatura powietrza w mieszkaniu/nadmierne ogrzewanie mieszkania,
- zwiększona aktywność gruczołów łojowych,
- rozwój grzyba Malassezia furfur.

To właśnie wzrost aktywności grzybów Malassezia (określanych dawniej jako Pityrosporum) jest uznawana za główną przyczynę łupieżu. Drożdżaki z rodziny Malassezia nie są dla organizmu zupełnie obce. W zdrowej skórze drożdże Malassezia stanowią około 46% całego mikrobiomu (ogółu pożytecznych i pasożytniczych drobnoustrojów bytujących na powierzchni naskórka). W stanach chorobowych ich ilość dochodzi do 70%.

Drożdżaki Malassezia potrzebują do życia kwasów tłuszczowych, są organizmami lipofilowymi. Źródłem kwasów tłuszczowych jest łój wydzielany przez gruczoły łojowe, stąd bytują głównie w ich okolicy. Grzyby Malassezia wytwarzają enzymy – lipazy, które przeprowadzają proces lipolizy trójglicerydów obecnych się w sebum. W ten sposób pozyskują nasycone kwasy tłuszczowe, niezbędne im substancje odżywcze. Niewykorzystane kwasy nienasycone przenikają do głębszych warstw naskórka powodując zaburzenie procesu różnicowania keratynocytów oraz nieprawidłowości w warstwie rogowej naskórka. Powstają kompleksy keratynocytów, ulegające przedwczesnemu złuszczaniu, które widzimy na włosach w postaci białej łuski.

Powody są proste:

- Suche powietrze w ogrzewanych mieszkaniach skutkuje przesuszeniem skóry, również skóry głowy.
- Czapki i inne nakrycia głowy tworzą ciepły, a gdy dodatkowo dochodzi do pocenia się skóry głowy – również wilgotny mikroklimat – idealnych dla rozwoju grzybów.
- Jesień i zima to okres osłabienia organizmu, infekcji wirusowych. Brak słońca potęguje zmęczenie. Organizm potrzebuje suplementacji witamin i mikroelementów.

Najbardziej znane postacie łupieżu to łupież suchy (zwykły) i tłusty.

Łupież suchy rozwija się najczęściej w następstwie przesuszenia skóry głowy. Częste mycie włosów, suszenie gorącym powietrzem, stosowanie lokówek i prostownic, zabiegi fryzjerskie z użyciem lakierów i pianek do układania włosów – wszystko to sprzyja przesuszeniu i łuszczeniu się naskórka skóry głowy. Łupież suchy rozwija się na skutek zaburzeń bariery naskórkowej i działania mechanizmów warunkujących prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie skóry – NMF (naturalnego czynnika nawilżającego) i płaszcza hydrolipidowego skóry.

Charakterystyczne cechy łupieżu suchego to:

- łuska ma kolor srebrzystobiały i postać drobnych płatków, gromadzących się na powierzchni skóry głowy lub opadających samoistnie na ramiona,
- łuska jest obecna głównie w szczytowej części głowy,
- nie obserwuje się zmian zapalnych,
- skóra charakteryzuje się niską zawartością lipidów w stratum corneum,
- włosy stają się kruche i łamliwe, pozbawione połysku.

Łupież tłusty często bywa efektem nasilania się objawów łupieżu suchego. Przy łupieżu tłustym dochodzi do zakażenia drożdżakami.

Charakterystyczne cechy łupieżu tłustego to:

- żółte łuski, silnie przylegające do skóry głowy i ciała, przyjmujące formę grudek, krostek, a nawet strupów,
- obecność zmian zapalnych, często ze świądem,
- szybko przetłuszczająca się skóra głowy.

Ryzykiem jakie niesie za sobą nieleczony łupież tłusty jest przerzedzenie włosów, w najgorszym wypadku dochodzi do wyłysienia. Nieleczony łupież tłusty często przekształca się w łojotokowe zapalenie skóry.

Jaki ma związek łupież z wypadaniem włosów? Mechanizm przypomina błędne koło: różnorodne czynniki wewnętrzne i środowiskowe powodują nasilenie stresu oksydacyjnego oraz procesów zapalnych w mieszkach włosowych, a to skutkuje nadprodukcją sebum. Nadmiar sebum na powierzchni skóry głowy to idealne środowisko dla rozwoju drożdżaków Malassezia, powodujących łupież. Świąd, podrażnienia i zaczerwienienia skóry, towarzyszące łupieżowi, prowadzą do osłabienia i miniaturyzacji mieszków włosowych. Osłabione mieszki włosowe to prosta droga do wypadania włosów.

Kuracje przeciwłupieżowe opierają się na trzech mechanizmach działania:

działanie przeciwgrzybicze -ograniczenie aktywności Malassezia.

Działanie przeciwgrzybicze wykazuje m.in. piroktonian olaminy (Octopiorox). Piroktonian olaminy jest stosowany w kosmetologii od 1979 r. Związek przenika do wnętrza komórki grzyba i wiąże jony żelaza, co hamuje procesy wytwarzania energii w mitochondriach i osłabia procesy życiowe organizmu.

Piroktonian olaminy działa:

- przeciwbakteryjnie,
- przeciwgrzybiczo,
- przeciwświądowo,
- reguluje równowagę mikrobioty naskórka,
- natłuszcza,
- nawilża skórę i przeciwdziała utracie wody z naskórka,
- łagodzi zaczerwienienia i podrażnienia,
- redukuje nadmierne rogowacenie skóry,
- przeciwdziała nadmiernemu łuszczeniu się naskórka.

Piroktonan olaminy znajdziesz w H-PURIN DRY - szamponie na łupież suchy.

Działanie przeciwgrzybicze i dodatkowo ograniczające wydzielanie łoju wykazuje również olejek z drzewa herbacianego i pozyskiwany z niego Terpinen-4-ol.

działanie keratolityczne- udrożnienie ujść gruczołów łojowych i rozbicie skupisk komórek zrogowaciałego naskórka.

Często stosowanym w dermokosmetykach składnikiem o działaniu keratolitycznym jest kwas salicylowy. Kwas salicylowy, jest związkiem zaliczanym do β-hydroksykwasów, rozpuszczalnym w lipidach. Kwas salicylowy rozpuszcza cement międzykomórkowy i tym samym usprawnia proces usuwania zewnętrznych, martwych komórek naskórka. Kwas salicylowy miesza się z poszczególnymi lipidowymi składnikami warstwy łojowej rozpuszczając się w niej i powodując złuszczanie powierzchniowych warstw zrogowaciałych komórek. Kwas salicylowy znajdziesz w H-PURIN OILY szamponie na łupież mokry.

działanie cytostatyczne- regulacja nieprawidłowego procesu złuszczania komórek naskórka, przywrócenie właściwego cyklu odnowy komórkowej.

Łupież jest chorobą, a zatem wymaga kontaktu z lekarzem, który ustali właściwe leczenie. Środki zlecane przez lekarzy mają na ogół postać szamponów i wcierek. Szampon należy stosować codziennie przez okres 3-6 tygodni. Po ustąpieniu objawów szampony przeciwłupieżowe stosuje się profilaktycznie co 2-3 dni.

Szampon należy wmasować w skórę głowy do uzyskania piany, pozostawić na około 5 minut, a następnie dokładnie spłukać.

Jak walczyć z łupieżem? By przeciwdziałać objawom łupieżu należy przestrzegać kilku zasad:

- Regularnie myj włosyi dokładnie spłukuj szampon. Pamiętaj że szampon dobieramy adekwatnie do rodzaju skóry głowy, nie włosów.
- Łupież suchy jest efektem nadmiernego przesuszenia skóry głowy. Szukaj w składzie szamponów składników nawilżających d-pantenolu. D-pantenolwiąże i zatrzymuje wodę w naskórku, zapobiega nadmiernej transepidermalnej utracie wody, łagodzi podrażnienia, zmiękcza naskórek, działa osłaniająco, przeciwświądowo. Wykazuje wysokie powinowactwo do keratyny – białka budującego włókno włosa, stąd łatwo wbudowuje się w strukturę włosa. Poprawia rozczesywanie włosów, zamyka łuski włosowe, zmiękcza, wygładza i nadaje włosom połysk.
- Unikaj w miarę możliwości gorącego powietrza suszarki, ogranicz zabiegi z udziałem lokówki, prostownicy, wałków termicznych.
- Do mycia włosów stosuj letnią,nigdy gorącą wodę.
- Ogranicz stosowanie kosmetyków do stylizacji i lakierów do włosów.
- Zwracaj uwagę na materiał z jakiego wykonane są zimowe okrycia głowy. Wilgotne i ciepłe środowisko jest idealne dla rozwoju Malassezia.
- Zadbaj o dietę bogatą w witaminy z grupy B, mikroelementy: cynk, selen, siarkę, krzem, potas, fosfor, wapń, magnez, miedź.
- Regularnie oczyszczaj skórę głowy za pomocą peelingów trychologicznych.

Oczyszczanie skóry głowy z zalegającej na niej warstwy komórek naskórka, łoju, resztek kosmetyków do stylizacji, pyłów osadzających się z zanieczyszczonego powietrza aglomeracji miejskich, za pomocą peelingów to zabieg zarówno profilaktyczny jak i wspierający proces leczenia łupieżu. Pozbycie się z powierzchni naskórka zalegającej na niej warstwy sprzyja lepszemu wnikaniu składników aktywnych szamponów przeciwłupieżowych. Oczyszczający peeling trychologiczny H-STIMUPEEL zawiera w składzie:

- piroktonian olaminy – regulujący skład mikrobioty naskórka,
- kofeinę – stymulującą mikrokrążenie i dotlenienie komórek skóry głowy, a tym samym poprawiającą kondycję skóry głowy,
- papainę – enzym o działaniu złuszczającym,
- pestki moreli zapewniające delikatne złuszczanie mechaniczne,
- mocznik – nawilża skórę głowy, zapobiega przesuszeniu i świądowi.

H-STIMUPEEL regularnie stosowany złuszcza zrogowaciały naskórek, usuwa zanieczyszczenia i sebum, poprawia kondycję skóry głowy, reguluje pracę gruczołów łojowych i zmniejsza tendencję do przetłuszczania się skóry głowy. Sam masaż wykonywany przy aplikacji peelingu poprawia mikrokrążenie krwi w skórze głowy, a tym samym usprawnia transport substancji odżywczych z krwiobiegu  i dodatkowo – działa relaksująco.

PRAWDA

Łupież może nawracać – łupież można całkowicie wyleczyć, ale niestety jego objawy mogą nawracać w warunkach sprzyjających aktywności grzyba Malassezia.

Łupież na głowie to częściej problem mężczyzn niż kobiet – jest to prawda wynikająca z prawidłowości gospodarki hormonalnej.

FAŁSZ

Łupież jest chorobą zaraźliwą – główną przyczyną rozwoju łupież jest aktywność grzyba Malassezia, jego obecność jest osobniczą cechą każdego z nas.

Łupież ustępuje sam – takie przeświadczenie ma zgubne skutki. Z pozoru łagodny łupież zwykły, pozbawiony uwagi może przekształcić się w łupież tłusty, a ten w łojotokowe zapalenie skóry.

Jak już zostało wspomniane w profilaktyce łupieżu istotną rolę odgrywa regularne mycie skóry głowy odpowiednio dobranymi szamponami. Najbardziej popularnym składnikiem myjącym wykorzystywanym w recepturach szamponów jest obdarzony złą sławą SLES (Sodium Lauterh Sulfate). Czy rzeczywiści należy go unikać? Przedstawiamy kilka faktów:

- SLES jest bezpieczny do stosowania w kosmetykach. Nie istnieją żadne regulacje prawne ograniczające możliwości stosowania go.
- Komisja Europejska i jej organy doradcze m.in. Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS), monitorujące bezpieczeństwo stosowanych surowców kosmetycznych i wydające regulacje dotyczące ich stosowania, nie mają wątpliwości co do bezpieczeństwa stosowania SLES-u.
- SLES może wykazywać potencjalne działanie drażniące, ale tylko wtedy gdyby stosowany był jako jedyna substancja myjąca, gdybyśmy stosowali na skórę przez dłuższy czas stężony roztwór SLES-u w wodzie, pozbawiony jakichkolwiek innych składników. W szamponach SLES nigdy nie jest stosowany jako jedyny składnik myjący. Łączy się go z betainą lub glukozydami, które niwelują jego potencjalne drażniące działanie. Poza tym szampony i żele myjące zawsze zawierają składniki o działaniu nawilżającym i łagodzącym takie jak np.: alantoina, d-pantenol, gliceryna, propanediol, ekstrakty roślinne i szereg innych.
- SLES jest nietoksyczny, co zostało potwierdzone w badaniach laboratoryjnych.
- SLES nie jest składnikiem uczulającym.

Oczywiście każda skóra jest inna i w specyficzny sobie sposób reaguje na składniki kosmetyków. Jeśli jednak Twoja skóra jest zdrowa i nie wykazuje niepożądanych reakcji typu swędzenie, zaczerwienienia, podrażnienia, nie ma żadnych przeciwskazań do stosowania szamponów i żeli do mycia ciała i twarzy zawierających SLES.

Nykiel: Jak poradzić sobie z łupieżem?, Farmacja Praktyczna, Nr 3 (41), 2011
Radzikowska: Innowacja w walce z łupieżem, Świat Przemysłu Kosmetycznego, Nr 4, 2016
Cygan: Postępowanie w łupieżu skóry owłosionej głowy, Lek w Polsce, Vol 23, Nr 5’13 (265)
https://www.farmacjapraktyczna.pl/2020/01/dlaczego-lupiez-powraca-w-okresie-jesienno-zimowym/
https://www.farmacjapraktyczna.pl/2019/11/fakty-i-mity-na-temat-lupiezu/
https://www.farmacjapraktyczna.pl/2011/03/poradzic-lupiezem/
https://www.kosmopedia.org/bezpieczenstwo/czarna-lista-skladnikow-kosmetycznych/sls-i-sles/
https://www.kosmopedia.org/encyklopedia/sodium-laureth-sulfate/