Witamina K – skuteczność w kuracjach do cery naczyniowej

Witamina K jest znana w medycynie od roku 1930, jej odkrycia dokonał duński biochemik Henry Dam. W grupie witamin K wyróżniamy witaminę K₁, K₂ i K₃. Witamina K₁ (fitochinon) jest syntetyzowana przez rośliny, uczestniczy w procesie fotosyntezy. Witaminę K₂ wytwarzają bakterie jelitowe, występuje również w produktach pochodzenia zwierzęcego. Witamina K₃ jest wysoce aktywną biologicznie pochodną syntetyczną.

Główną i najlepiej poznaną rolą witaminy K w organizmie jest działanie przeciwkrwotoczne - witamina uczestniczy w powstawaniu skrzepu zamykającego światło uszkodzonego naczynia i tym samym hamującego krwotok. Niedobór witaminy K przyczynia się do zaburzeń krzepnięcia krwi, wydłużenia czasu potrzebnego do zagojenia się ran, zwiększa ryzyko krwotoków.

Witamina K i enzym karboksylaza są niezbędne do zapoczątkowania procesu wytwarzania białek uczestniczących w procesie krzepnięcia krwi. W obecności witaminy K karboksylaza katalizuje reakcję karboksylacji reszt glutaminowych prekursorów czynników krzepnięcia do γ-karboksyglutaminianów, niezbędnych w procesie dalszych przekształceń białek w procesie krzepnięcia.

Początkowo enzym karboksylazę lokalizowano jedynie w wątrobie, w momencie odkrycia iż enzym ten jest obecny również w skórze pojawiły się nowe możliwości leczenia i prewencji wylewów i krwiaków, a także regeneracji i pielęgnacji skóry po urazach i różnego rodzaju zabiegach.

Witamina K bierze udział w szlaku metabolicznym wapnia (uczestniczy w wiązaniu jonów wapnia) i procesie tworzenia białek kości. Literatura naukowa wskazuje na synergię działania witamin K i D w metabolizmie kości. Niedobór witaminy K może przyczyniać się do rozwoju osteoporozy.

Witamina K jest istotna z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Bierze udział w syntezie sfingolipidów, struktur lipidowych obecnych w błonie komórkowej neuronów i uczestniczących w przekazywaniu sygnałów elektrycznych. Witamina K uczestniczy również w procesach mających na celu ochronę komórek ośrodkowego układu nerwowego przed skutkami stresu oksydacyjnego.

Źródłem witaminy K są zielone warzywa (natka pietruszki, sałata, szpinak, brukselka, kapusta, brokuły). Im kolor rośliny jest ciemniejszy, tym więcej witaminy K₁ roślina zawiera. Witaminę K znajdziesz również w olejach roślinnych, owocach avocado, kiwi i winogronach, w produktach mlecznych powstających na drodze fermentacji, serach, maśle, żółtkach jaja kurzego, wołowinie, drobiu i wątróbce drobiowej. Bogatym źródłem witaminy K jest natto – tradycyjna potrawa japońska, przygotowywana na bazie sfermentowanych nasion soi.

W 2006 Komitet Naukowy ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS) zabronił stosowania witaminy K (wszystkich form K₁, K₂, K₃) w kosmetykach. Dopuścił jej stosowanie jedynie w preparatach medycznych. Laboratoria zajmujące się badaniami nad surowcami dla przemysłu kosmetycznego rozpoczęły poszukiwanie pochodnej o działaniu równorzędnym do witaminy K i jak najniższym potencjale drażniącym. Taką pochodną jest wykorzystywany w dermokosmetykach Pharmaceris tlenek witaminy K₁.

Znamy już szerokie ogólnoustrojowe właściwości witaminy K, czas przyjrzeć się działaniu witaminy K na skórę. Dermokosmetyki z witaminą K wykazują następujące właściwości:

- niwelują zaczerwienienia skóry,
- niwelują zasinienia i fioletowo-czerwone zmiany towarzyszące teleangiektazjom,
- wyrównują koloryt skóry,
- zmniejszają tendencję do powstawania siniaków,
- wspomagają regenerację skóry po zabiegach medycyny estetycznej, są również dobrym przygotowaniem do zabiegów (zabiegi laseroterapii, skleroterapii, mezoterapii, elektrokoagulacji, redukcji zmarszczek),
- poprawiają kondycję naskórka.

Dermokosmetyki z witaminą K mogą być stosowane zarówno na skórę twarzy (rumień, widoczne teleangiektazje) jak i ciała (pajączki na nogach, zasinienia po zabiegach skleroterapii).

Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość organizmu na witaminę K i jej pochodne, stąd też zalecane jest wykonywanie próby uczuleniowej przed zastosowaniem kosmetyku.

Skuteczność dermokosmetyku zawierającego w składzie 1% tlenku witaminy K₁ CAPINON K 1% była badana w badaniach in vivo na grupie probantów z widocznymi teleangiektazjami i rumieniem. Badania instrumentalne miały na celu pomiar intensywności zaczerwienienia skóry. Stan skóry oceniany był przez dermatologa przed rozpoczęciem badania oraz po 28 i 56 dniach stosowania dermokosmetyku. Zmniejszenie zaczerwienienia i widoczności rozszerzonych naczynek potwierdzono zarówno w badaniu ankietowym (obserwacje stanu skóry przez samych probantów) jak i w badaniu aparaturowym przy użyciu sondy Mexameter MPA Multi Skin Center MC 750).

Przeprowadzone badania potwierdziły bezpieczeństwo stosowania pochodnej witaminy K₁ – nie odnotowano przypadków działania drażniącego czy fototoksycznego. Krem z witaminą K 1% jest polecany również osobom z cerą naczyniową, a dodatkowo wrażliwą. Badanie dermatologiczne na grupie pacjentów z dodatnim wywiadem alergicznym potwierdziło, że krem jest dobrze tolerowany przez osoby ze skłonnością do podrażnień i nadwrażliwości skóry na stosowane kosmetyki.

Konieczność noszenia masek ochronnych jest dla skóry pewnym dyskomfortem. Pod maseczką wytwarza się wilgotne i ciepłe środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii, poza tym skóra cały czas narażona jest na otarcia i podrażnienia. Bywa że skóra po całym dniu noszenia maseczki jest zaczerwieniona i nadwrażliwa. W tym trudnym okresie warto zwrócić szczególną uwagę na potrzeby cery naczyniowej i z trądzikiem różowatym.

Dermokosmetyki przeznaczone do pielęgnacji cery naczyniowej zawierają substancje aktywne o działaniu:

- obkurczającym naczynia i wzmacniającym ich ścianki,
- poprawiającym mikrocyrkulację krwi w skórze,
- łagodzącym i niwelującym uczucie napięcia skóry,
- przyspieszającym regenerację.

Substancje aktywne, których warto szukać w dermokosmetykach do cery naczynkowej to m.in.: diosmina, hesperydyna, tioprolina, witamina E, niacynamid, allantoina, d-pantenol, witamina C.

W pielęgnacji cery naczyniowej ważną rolę odgrywa prewencja (w tym fotoprotekcja) i unikanie czynników drażniących, takich jak alkohol, mentol, pewne olejki eteryczne, kwasy AHA, silne detergenty, peelingi mechaniczne, zabiegi pielęgnacyjne wymagające pocierania naskórka. Osoby z cerą naczyniową powinny zwrócić uwagę na dietę (wyeliminować ostre przyprawy, nikotynę i alkohol) i rodzaj aktywności fizycznej (unikać intensywnego wysiłku).

1. Zamecki S., Noszczyk M., Eris I.: Ocena kliniczna miejscowego stosowania witaminy K w przypadkach wylewów podskórnych, Medycyna Rodzinna, 3-4/2000, 11-12
2. Pasikowska-Piwko M., Dębowska R., Kisiel K., Biało-Wójcicka E., Rogiewicz K. Eris I.: Działanie 1-procentowej pochodnej witaminy K na skórę z problemami naczyniowymi, Dermatologia Estetyczna, vol. 21/nr 5-6/2019
3. Kucharz E. J., Stajszczyk M., Kotulska A., Brzosko M., Leszczyński P., Pawlak – Buś K., Samborski W., Wiland P.: Rola witaminy K₂w metabolizmie kości i innych procesach patofizjologicznych – znaczenie profilaktyczne i terapeutyczny, Forum Reumatol. 2018, tom 4, nr. 2, 71-86