Bezpieczne oczyszczanie cery z trądzikiem różowatym

TR, rosacea, acne rosea, trądzik różowaty – to różne określenia tego samego problemu, który dotyczy osób, najczęściej w wieku dojrzałym. Występuje szczególnie w regionie Europy Zachodniej i Północnej oraz Północnej Ameryki. Dane statystyczne mówią, że dotyka 1-10% populacji. Jedynie około 4% chorych to mieszkańcy Afryki, Ameryki Łacińskiej oraz Azji. Trądzik różowaty występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, jednak u przedstawicielek płci pięknej aż trzykrotnie częściej. Jego początek zwykle przypada na 20.-30. rok życia i ma wówczas postać częstego rumienia na policzkach. W kolejnej dekadzie życia następuje progresja choroby, natomiast pełny rozkwit przypada na wiek 40-50 lat.(1,2)

To temat bardzo złożony. Pewien wpływ ma wrodzona tendencja, o czym świadczy rodzinne występowanie trądziku różowatego u części chorych. Na pewno znaczenie mają również zaburzenia naczyniowe, naturalna odporność immunologiczna, ekspozycja na promieniowanie UV, które przyczynia się do poszerzenia naczyń krwionośnych oraz wzrostu uwalniania wolnych rodników tlenowych. Nadmiar reaktywny form tlenu jest zresztą kolejnym czynnikiem, który może doprowadzić do wystąpienia zmian charakterystycznych dla rosacea na skórze. Badania wykazały, że rolę w rozwoju choroby mogą mieć także drobnoustroje, szczególnie dwa rodzaje. Pierwszy to Demodex foliculorum, czyli pasożyt żyjący wewnątrz gruczołów łojowych, który może powodować stan zapalny, obejmujący okolice mieszka włosowego i gruczołu łojowego. Przypuszczenia o jego roli w rozwoju TR wzięły się z wyników badań, które wykazały częstsze występowanie pasożyta u osób dotkniętych trądzikiem różowatym niż u posiadaczy skóry nie wykazującej tego problemu. Drugim drobnoustrojem, który może przyczynić się do choroby, jest Helicobacter pylori, czyli bakteria odpowiedzialna za zapalenie i wrzody żołądka. Udział bakterii w powstaniu zmian skórnych nie jest jednak do końca jasny i wymaga potwierdzenia dalszymi badaniami.(1)

Trądzik różowaty to choroba przewlekła, która zazwyczaj ma etapy zaostrzeń i remisji, czyli okresów, kiedy objawy nie występują lub są bardzo łagodne. Bardzo ważnym ze względu na profilaktykę objawów aspektem jest znajomość czynników, które mogą doprowadzić do zaostrzenia choroby. Jest ich bardzo wiele i możemy podzielić je na:

• czynniki środowiskowe: zalicza się do nich tendencja genetyczna, ale też korzystanie z sauny, ekspozycja na światło słoneczne, gorące i wilgotne powietrze, silny wiatr, zimno, a ponadto stres, złość, zakłopotanie, wysiłek fizyczny, czyli typowe sytuacje, kiedy mocno się czerwienimy; do zaostrzeń może także dojść w okresie menopauzy (uderzenia gorąca) oraz w przebiegu przeziębienia lub długotrwałego kaszlu,

• substancje chemiczne: trądzik różowaty może być zaostrzony przez niektóre leki, w tym niacynę, nitroglicerynę, kortykosteroidy, retinoidy, a ponadto aceton, alkohol, tytoń i kofeinę,

• czynniki związane z dietą: trądzikowi różowatemu sprzyja spożywanie pikantnych potraw, produktów mlecznych, podrobów, czekolady, wanilii, sosu sojowego, octu, sera (wyjątkiem jest serek wiejski), czerwonego wina i innych alkoholi, gorących potraw i napojów, a nawet niektórych warzyw i owoców,

• czynniki kosmetyczne: używanie środków ściągających, perfum, niektórych mydeł i szamponów, środków złuszczających, kosmetyków do makijażu, płynów po goleniu, dezodorantów i innych produktów źle tolerowanych przez cerę z tendencją do rosacea.(2,3)

Tę listę powinien znać każdy, kto choruje na acne rosea, gdyż na tyle, na ile to możliwe, trzeba unikać tych czynników, aby zmniejszyć częstotliwość nawrotów, szczególnie ciężkich i długotrwałych.

Warto również pamiętać, że nie wszystkie te czynniki muszą dotyczyć jednej osoby, dlatego ważne jest obserwowanie, które z nich prowadzą do pogorszenia cery. U niektórych mogą to być złe nawyki dietetyczne, u innych korzystanie z sauny i solarium. Przydatny może okazać się dzienniczek choroby, który na pewno ułatwi wyciągnięcie wniosków.

Pierwszym sygnałem zwiastującym chorobę (o fazie tej mówi się „pre-rosacea”), jest napadowe zaczerwienienie skóry twarzy. Cera może też stać się nadwrażliwa na preparaty, które wcześniej tolerowała całkiem dobrze, na przykład po umyciu żelem albo przetarciu twarzy wacikiem nasączonym tonikiem reaguje zaczerwienieniem i podrażnieniem, podobnie gdy na zewnątrz panują niekorzystne warunki klimatyczne. Kiedy kończy się ten etap, kolejnym stadium jest trwałe poszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych oraz obrzęk. Skóra jest wybitnie nadwrażliwa, a z biegiem czasu powstają na niej grudki, krostki, dochodzi do poszerzenia ujść gruczołów łojowych. Trzecie, najbardziej zaawansowane stadium trądziku różowatego to powstanie mnogich guzków zapalnych i czyraków, przerost oraz włóknienie gruczołów łojowych i tak zwana rhinophyma, czyli guzowatość nosa.(1,4)

Ze względu na dominację określonych objawów oraz zajęte obszary skóry, rozróżniamy 4 postacie TR: teleangiektatyczno-rumieniowatą, grudkowo-krostkową, z dominacją zmian przerostowych oraz postać oczną. Odmianą trądziku różowatego jest natomiast ziarniniakowy trądzik różowaty, w którego przebiegu występują twarde grudki w kolorze żółtym, brązowym lub czerwonym. Co charakterystyczne, wyrastają one na niezmienionej skórze lub minimalnie zapalnym podłożu. Zmiany te mogą prowadzić do bliznowacenia.(5)

Podejrzenie trądziku różowatego wymaga konsultacji z dermatologiem oraz zdobycie wiedzy na temat przebiegu choroby, sposobów leczenia i unikania czynników, które mogą doprowadzić do jej zaostrzenia. Chociaż terapia może być skomplikowana, wielokierunkowe podejście pozwala przynajmniej częściowo opanować zmiany. Leczenie miejscowe polega na aplikacji na skórę metronidazolu, a ponadto zastosowanie mają: kwas azelainowy, sulfacetamid sodowy z siarką, nadtlenek benzoilu. W terapii wykorzystuje się także miejscowe antybiotyki.(5)

U niektórych pacjentów konieczne jest leczenie ogólne, w tym usunięcie czynników przyczynowych, na przykład zaburzeń hormonalnych czy niedokwaśności soku żołądkowego. Czasami, w ciężkich postaciach TR, pomocne jest leczenie chirurgiczne lub zabiegi laserowe. Nie bez znaczenia jest także odpowiednia troska o skórę, oparta na doborze bezpiecznych, delikatnych i specjalistycznych preparatów. Żele myjące, toniki, kremy, płyny nie powinny być bowiem dobierane przypadkowo, gdyż w ten sposób można tylko pogorszyć przebieg choroby. Warto sięgnąć po specjalistyczne apteczne preparaty przeznaczone specjalnie dla osób z problemem trądziku różowatego.

Oczyszczanie jest bardzo ważnym punktem codziennej troski o skórę, tym bardziej dotkniętej schorzeniem dermatologicznym. Zabieg pomaga usunąć z niej zanieczyszczenia, toksyny, substancje drażniące, makijaż, nadmiar sebum. Dopiero na tak przygotowaną skórę można aplikować przepisane przez dermatologa leki oraz kremy.

Ile razy dziennie należy myć cerę z problemem trądziku różowatego? Wystarczy zrobić to dwa razy: rano i wieczorem, pamiętając o prawidłowej technice. Nanieś preparat do mycia na palce i delikatnie masuj skórę okrężnymi ruchami. Następnie przemyj twarz letnią, ale nie zimną ani gorącą wodą. Dokładnie zmyj wszystkie pozostałości produktu, aby nie spowodowały podrażnień. Następnie osusz skórę czystym, miękkim, bawełnianym ręcznikiem.(6)

Preparaty do cery problematycznej najlepiej kupować w aptece. Twarz dotknięta trądzikiem różowatym z reguły źle reaguje na zwykłe mydło, dlatego trzeba zaopatrzyć się w specjalistyczny i zarazem bardzo delikatny produkt. Błędem jest bowiem używanie środków mocnych i intensywnie złuszczających, które mogą jedynie doprowadzić do zaognienia zmian.

Przyjaznym dla skóry z trądzikiem różowatym produktem jest Kojący fizjologiczny żel do mycia twarz Pharmaceris Puri-Rosalgin, oparty na delikatnej bazie myjącej. Charakteryzuje się hipoalergiczną formułą, stworzoną z myślą o potrzebach cery wrażliwej. Zawiera wosk z mango, D-pantenol i alantoinę, które troszczą się o cerę i jednocześnie przyjemnie ją koją. Żel skutecznie usuwa zanieczyszczenia i makijaż, bez podrażniania i wysuszania skóry. Co istotne, zmniejsza także skłonność do reakcji alergicznych oraz łagodzi zaczerwienienia. Po rutynowym zabiegu oczyszczającym cera jest więc oczyszczona i odświeżona, a ty nie musisz się martwić, że zareaguje na preparat podrażnieniem i szczypaniem.

Niektóre preparaty mogą znakomicie wpływać na stan cery, jednak w przypadku TR działają wręcz odwrotnie i pogarszają zmiany. Przede wszystkim unikaj zabiegów złuszczających z wykorzystaniem kwasów owocowych, kwasu trójchlorooctowego oraz kwasu salicylowego. Ich szkodliwość polega na sprzyjaniu przekrwieniu skóry, co nasila rumień oraz prowadzi do intensywnego złuszczania, z towarzyszeniem pieczenia i palenia skóry.(5) Nie daj się również skusić na żadne zabiegi rozgrzewające, na przykład parówki lub gorące kąpiele. Podczas oczyszczania skóry oraz innych zabiegów postaraj się unikać tarcia (ostrymi myjkami, ręcznikami, peelingami) oraz ucisku. Jeżeli wcześniej zdarzyło ci się sięgnąć po preparat, który wywołał podrażnienie lub uczulenie, nie korzystaj z niego ponownie.

Niestety nie istnieje lek na trądzik różowaty, który umożliwiłby pożegnanie się z problemem raz na zawsze. Jednak im bardziej kompleksowo zadbasz o swoją skórę, tym mniejsze ryzyko nawrotów choroby. Ponadto właściwa troska o skórę zapobiegnie pogarszaniu się zmian i przesuszeniu skóry, które wcale nie jest wskazane nawet u osób z trądzikiem.

Zawsze po oczyszczeniu skóry i aplikacji wskazanych przez dermatologa leków zastosuj specjalistyczny krem nawilżająco-łagodzący, stworzony z myślą o cerze z trądzikiem różowatym, na przykład na dzień Multikojący krem Lipo-Rosalgin, zaopatrzony z filtr przeciwsłoneczny, natomiast na noc Krem redukujący zaczerwienienia Calm-Rosalgin z linii Pharmaceris R. Pamiętaj też o regularnych wizytach u dermatologa, szczególnie gdy dochodzi do zaostrzeń, a także unikaniu czynników, które mogą wyzwolić problemy skórne. Czasami zmiana nawyków dietetycznych lub rezygnacja z pewnych aktywności (chodzenie na saunę, gorące kąpiele), mogą bardzo korzystnie wpłynąć na przebieg terapii i tym samym jakość życia.

1. Robak E., Kulczycka L. Trądzik różowaty – współczesne poglądy na patomechanizm i terapię. Postepy Hig Med Dosw (online), 2010; 64: 439-450.
2. Brzeziński P. Leczenie miejscowe w trądziku różowatym. Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 4, 263–272.
3. Bazier Y. What is rosacea? https://www.medicalnewstoday.com/articles/160281.php Data dostępu: 1.12.2019.
4. Maciejewska J. Trądzik różowaty – pierwsze objawy. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/98822,tradzik-rozowaty-pierwsze-objawy Data dostępu: 1.12.2019.
5. Marek L. Trądzik różowaty. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74530,tradzik-rozowaty Data dostępu: 1.12.2019.
6. 6 rosacea skin care tips dermatologists give their patients. https://www.aad.org/rosacea-skin-tips Data dostępu: 1.12.2019.