Cera bez zaskórników: jak pozbyć się problemu?

Zaskórniki, na które potocznie mówi się także wągry, to niezapalne wykwity skórne. Czasami występują pojedynczo i są słabo widoczne, czasami zaś mają większe rozmiary i są obficie rozsypane na skórze. Stanowią też jeden z głównych objawów trądziku pospolitego.(1,2) Proces powstawania zaskórników jest dosyć złożony. W skrócie można powiedzieć, że tego rodzaju zmiany tworzą się wówczas, gdy dochodzi do zastoju sebum oraz nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowo-łojowych. Zrogowaciałe komórki nie złuszczają się, a gromadzą, tworząc nieestetyczne „kropki” na skórze.

Zaskórniki otwarte powstają wówczas, gdy doszło do zastoju sebum i nadkażenia przez bakterie, zwłaszcza Propionibacterium acnes. Na pierwszy rzut oka można rozpoznać je po czarnym zabarwieniu i wydobywaniu się z nich masy łojowo-rogowej.

Zaskórniki zamknięte mają postać drobnych wyprysków w białym kolorze. Powstają wtedy, gdy doszło do zamknięcia ujścia gruczołu przez proliferujące komórki warstwy rogowej naskórka. Ze względu na drobne rozmiary i jasne zabarwienie stanowią nieco mniejszy problem estetyczny niż zaskórniki zamknięte. Najlepiej widać je po naciągnięciu skóry.

Gdzie mogą pojawić się zaskórniki? Tam, gdzie mamy do czynienia z największą liczbą gruczołów łojowych, czyli na twarzy (często w strefie „T”, czyli na czole, nosie i brodzie, ale mogą występować także na policzkach), dekolcie, klatce piersiowej, ramionach i plecach.

U niektórych osób występuje zwiększona tendencja do tworzenia się zaskórników. Przede wszystkim znaczenie mają wahania hormonalne, co dotyczy głównie osób w okresie dojrzewania, a także kobiet, ze względu na cykl menstruacyjny. Stan cery może bowiem zmieniać się w zależności od fazy cyklu i zwykle w okolicach miesiączki pogarsza się. Innym sprzyjającym czynnikiem jest przyjmowanie pigułek hormonalnych lub leków, których skutkiem ubocznym mogą być kłopoty z cerą. Do leków podwyższonego ryzyka należą w tym przypadku glikokortykosteroidy, lit (stosowany w celu stabilizacji nastroju), androgeny. Choć nie ma na to twardych dowodów, istnieje również przekonanie, że niektóre produkty żywnościowe mogą zwiększać tendencję do trądziku zaskórnikowego. Tutaj przede wszystkim wskazuje się na nabiał i pokarmy powodujące wahania cukru we krwi, czyli bogate w łatwo przyswajalne węglowodany: cukierki, batoniki, ciasteczka, słodkie napoje.(3)

Niewiele osób może poszczycić się perfekcyjną cerą, a z łagodnymi zmianami trądzikowymi boryka się wiele z nas. Jednak jeżeli w twoim przypadku problem zaskórników jest zaawansowany, najpierw skonsultuj go z dermatologiem. Wizyta jest wskazana szczególnie wtedy, gdy zmiany utrzymują się dłużej niż przez 12 tygodni.(4) Zaskórniki na twarzy często stanowią powód obniżonej samooceny, tymczasem wcale nie musi tak być. Istnieją bowiem skutecznie preparaty łagodzące zmiany, jednak ważne, aby używać ich prawidłowo. Przede wszystkim stosuje się w tym celu kwas azelainowy i retinoidy. Często wśród leków na wykwity trądzikowe, w tym zaskórniki, lekarze rekomendują również nadtlenek benzoilu, który ma silne działanie przeciwbakteryjne i keratolityczne (rozpuszcza zrogowaciałą warstwę naskórka), przez co ułatwia pozbycie się zaskórników. Ponadto ma efekt przeciwzapalny i zmniejsza produkcję łoju, działa więc kompleksowo na przyczyny zmian trądzikowych.(1,2)

W przypadku zaskórników nie zawsze jednak konieczne są leki. W aptekach znajdziesz specjalistyczne produkty do  cery z problemem nadprodukcji sebum i niedoskonałości. W łagodnych przypadkach ich stosowanie oraz przestrzeganie dobrych nawyków może wystarczyć, aby zapanować nad problemem lub przynajmniej go ograniczyć.

W dermatologii stosowane są różne rodzaje kwasów, jednak w kontekście zaskórników często wymieniany jest kwas azelainowy. Po raz pierwszy zaczęto stosować go w USA w latach 90. ubiegłego stulecia i od tego czasu zyskał miano skutecznego i zarazem bezpiecznego środka wspomagającego leczenie zmian trądzikowych. Przede wszystkim dlatego, że ogranicza wydzielanie łoju o nieprawidłowym składzie i redukuje proces nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych. Kwas azelainowy działa także antybakteryjnie, ograniczając rozrost bakterii w okolicach mieszków włosowych i ujść gruczołów łojowych. To dalej nie koniec jego właściwości, bo działa również przeciwzapalnie i lekko złuszczająco. Redukuje także liczbę niezapalnych zmian skórnych.(2)

Innym, skutecznym w walce z zaskórnikami kwasem, jest kwas szikimowy. Jego nazwa wzięła się od słowa shikimi, które w języku japońskim oznacza anyż gwiaździsty. To właśnie z tej rośliny pozyskano go po raz pierwszy. Aplikowany na skórę roztwór kwasu szikimowego powoduje złuszczanie się naskórka oraz pobudza tkanki do aktywnej regeneracji. Ponadto ma działanie antyoksydacyjne, dlatego jest sprzymierzeńcem młodego wyglądu.(4)

W preparatach dla osób walczących z trądzikiem często możemy trafić także na inne kwasy, na przykład migdałowy czy salicylowy, które również mają sprawdzoną skuteczność w walce o piękną i czystą cerę.

To składnik, o którym mówi się stosunkowo niewiele, tymczasem wykazuje on wysoką efektywność w łagodzeniu zmian trądzikowych i wielu innych schorzeń dermatologicznych. Stosowany zewnętrznie łopian przede wszystkim zmniejsza łojotok i działa przeciwdrobnoustrojowo.(5)

Jest pochodną witaminy A o wielokierunkowym działaniu na skórę: zmniejsza stany zapalne, wspomaga leczenie zmian skórnych i blizn, redukuje nadprodukcję sebum, zapobiega zatykaniu porów, wygładza skórę, pomagając zachować jej młody i pełen blasku wygląd, chroni przed negatywnymi czynnikami środowiskowymi, pobudza skórę do produkcji nowych komórek. Ma szerokie zastosowanie w leczeniu trądziku oraz zapobieganiu jego nawrotom.(6) Czy retinol jest tym samym, co retinoidy? Retinoidy także są pochodnymi witaminy A, jednak w przeciwieństwie do retinolu są wydawane na receptę i ze względu na ryzyko skutków ubocznych nie można ich stosować bez ścisłej kontroli lekarza. Retinol można natomiast znaleźć w wielu preparatach bez recepty o działaniu przeciwzaskórnikowym, przeciwtrądzikowym i antystarzeniowym.

Idealnie, jeżeli preparaty do twarzy, których używasz na co dzień, zarówno do oczyszczania, odświeżania, jak i nawilżania cery, zawierają dobroczynne dla stanu cery substancje. Dobrym przykładem produktu przeznaczonego dla cery trądzikowej lub z tendencją do niedoskonałości jest Krem przeciw zaskórnikom Pharmaceris Comedo Acne, który skutecznie odblokowuje i zwęża pory. Jest odpowiedni dla osób borykających się z trądzikiem zaskórnikowym, przebarwieniami, bliznami potrądzikowymi. Mogą sięgać po niego także osoby mające cerę tłustą lub mieszaną, gdyż w tym przypadku problem zatykania porów i tworzenia się zaskórników występuje bardzo często. Skład kremu oparty jest na połączeniu kwasu szikimowego oraz soli kwasu azelainowego. Ten starannie dobrany duet reguluje procesy złuszczania, odblokowuje zatkane pory oraz wspomaga uwalnianie łoju, przez co nie dochodzi do jego zastojów. Już po 6 dniach stosowania niedoskonałości jest mniej, a po 3 tygodniach skóra staje się widocznie bardziej gładka, nawilżona, rozjaśniona i promienna. Oczywiście zawsze, zanim zaaplikujesz krem, dokładnie oczyść cerę specjalistycznym preparatem, najlepiej z tej samej linii, takim, jak Pianka Głęboko oczyszczająca Pharmaceris Pure-Sebostatic z cynkiem i ekstraktem z łopianu. Preparat usuwa ze skóry zanieczyszczenia i makijaż, a dodatkowo wspomaga złuszczanie martwych komórek i zmniejsza tendencję do zaskórników. Warto zastąpić pianką tradycyjne mydło.

Jeśli chcesz cieszyć się czystą i gładką cerą, ważna jest nie tylko wiedza, jak pozbyć się zaskórników, ale także jak im zapobiegać w przyszłości. Wbrew pozorom twarzy nie trzeba myć kilka razy dziennie mocnymi środkami, bo takie postępowanie może przynieść odwrotny rezultat, a na dodatek naruszy naturalny płaszcz hydrolipidowy skóry. Ważny jest więc umiar oraz odpowiedni dobór preparatów. Jak często należy myć twarz? Wystarczy robić to dwa razy dziennie: rano i wieczorem, używając do tego preparatów, które jednocześnie zwalczają zmiany trądzikowe, nawilżają i odżywiają skórę. Ponadto pamiętaj o tych kilku zasadach:

• unikaj kosmetyków, zawierających w składzie tłuszcze,

• jeżeli masz przetłuszczające się włosy, myj je codziennie, aby sebum z ich powierzchni nie przenosiło się na twarz,

• nigdy nie kładź się do łóżka w makijażu – zawsze wieczorem oczyść skórę i nałóż krem przeznaczony do cery przetłuszczającej się i zaskórnikowej,

• stroń od mocnych peelingów, szczególnie częstych, lepiej postaw na delikatne złuszczanie naskórka specjalistycznymi preparatami,

• postaraj się nie dotykać twarzy, aby nie przenosić na skórę bakterii i zanieczyszczeń, ponadto często przecieraj ekran telefonu i nie przyciskaj go do twarzy w trakcie rozmowy, gdyż na jego powierzchni gromadzi się sporo zanieczyszczeń,

• regularnie pierz poszewki na poduszki – każdej nocy mają kontakt ze skórą, dlatego powinny być zawsze czyste i świeże.(7)

Problemy dermatologiczne często mają złożone podłoże. Dlatego obserwuj, jakie czynniki przyczyniają się u ciebie do powstawania zaskórników – być może są to nieodpowiednie produkty do codziennej troski o cerę, być może nawyki dietetyczne (za dużo słodyczy, ciast, słodzonych napojów), palenie papierosów lub „skubanie” zmian skórnych, przez co łatwo się przenoszą. Jeżeli uda ci się zidentyfikować tego rodzaju czynniki, pokonanie problemu zaskórników będzie dużo prostsze.

Kiedy program walki z zaskórnikami powinien przynieść efekty? Wiele zależy od podłoża problemu oraz stopnia zaawansowania zmian. Pamiętaj, że jeżeli skóra jest w bardzo złym stanie, preparaty bez recepty mogą nie wystarczyć i nie ma sensu zwlekać z wizytą u dermatologa. Im szybciej wdrożysz kompleksowy plan działania, tym szybciej cera wróci do równowagi, a to doda ci pewności siebie. Nie zapomnij też o działaniach profilaktycznych, dzięki którym brzydkie zmiany skórne nie będą nawracać.

1. Maciejewska J. Sposób na zaskórniki. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/106400,sposob-na-zaskorniki Data dostępu: 30.11.2019.
2. Janda K., Chwiłkowska M. Trądzik pospolity - etiologia, klasyfikacja, leczenie. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2014, 60, 2, 13–18.
3. McGuran H. Blackheads. https://www.healthline.com/health/blackheads Data dostępu: 30.11.2019.
4. Pavlinec A. Kwas szikimowy - właściwości, działanie i zastosowanie kwasu szikimowego. https://www.ekologia.pl/kobieta/zdrowie/kwas-szikimowy-wlasciwosci-dzialanie-i-zastosowanie-kwasu-szikimowego,24700.html Data dostępu: 9.12.2019.
5. Daya S. Take Control Of Your Acne. https://www.victoriahealth.com/editorial/take-control-of-your-acne Data dostępu: 30.11.2019.
6. Stone M. Retinol for Blackheads: Facts about Usage, Efficacy, and Safety. https://dermcollective.com/retinol-for-blackheads/ Data dostępu: 30.11.2019.
7. Cherney K. 20 Ways to Treat and Prevent Deep Blackheads. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/deep-blackheads Data dostępu: 30.11.2019.