Poznaj jaki masz rodzaj trądziku

Trądzik zaskórnikowy, krostkowo-grudkowy, inne...  – charakterystyka objawów i przyczyny występowania. Wskazania dotyczące pielęgnacji w zależności od rodzaju trądzika.

Trądzik jest najczęstszą przypadłością, z którą zgłaszają się pacjenci do gabinetu dermatologa. Pojawia się w różnym wieku, trwa zwykle długo, powoduje dyskomfort psychiczny i nieleczony może pozostawiać po sobie ślady do końca życia. U około 15% pacjentów trądzik ma przebieg ciężki i wymaga ogólnego leczenia.

U podłoża tej choroby leży wiele czynników, m.in. uwarunkowania genetyczne, zwiększone wydzielanie łoju spowodowane nadmierną aktywnością gruczołów łojowych, zaburzenia hormonalne. U pacjentów z trądzikiem skład sebum jest zmieniony: obniżony jest poziom cholesterolu, ceramidów i kwasu linolowego. Prowadzi to do wzmożonego, nieprawidłowego rogowacenia przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych i powstawania zaskórników. Oprócz zaburzeń rogowacenia mieszków włosowych duży udział w powstawaniu zmian trądzikowych ma uwalnianie mediatorów stanu zapalnego i działanie bakterii Propionibacterium acnes. Powstawanie zaskórników jest spowodowane zwiększeniem ilości wolnych kwasów tłuszczowych powstałych w wyniku działania lipaz produkowanych przez te bakterie. Tworzony przez nie biofilm, powoduje przyleganie ich do ściany mieszka, enzymy hydrolityczne niszczą ściany gruczołów łojowych, co nasila stan zapalny.

Trądzik występuje w kilku odmianach klinicznych w zależności od przewagi wykwitów i nasilenia zmian:

• trądzik zaskórnikowy
• trądzik grudkowo-krostkowy
• trądzik ropowiczy
• trądzik guzkowo-torbielowaty
• trądzik skupiony
• trądzik ropowiczy z odczynem ogólnym
• trądzik odwrócony
• trądzik kosmetyczny
• trądzik zawodowy
• trądzik dorosłych
• trądzik noworodków i niemowląt

Zmiany skórne najczęściej lokalizują się na twarzy, głównie na czole, brodzie i policzkach, często na plecach i górnej części klatki piersiowej. Podstawowe wykwity skórne występujące w trądziku to zaskórniki zamknięte czyli małe grudki w kolorze skóry, zaskórniki otwarte - z ciemnym, czarnym czopem powstałym wskutek utlenienia obecnych w łoju kwasów tluszczowych, krosty (białe zmiany zawierające ropę), guzki, cysty. Wykwity te niestety zostawiają po sobie blizny oraz przebarwienia pozapalne. Leczenie tej dolegliwości jest zwykle długie, powinno być indywidualnie dobrane do każdego pacjenta, z uwzględnieniem poszczególnych elementów etiopatogenetycznych choroby.

Pacjent powinien mieć świadomość że terapia jest zwykle długa. Niezwykle istotne jest długie leczenie podtrzymujące oraz prawidłowa pielęgnacja skóry. W cięższych postaciach trądziku z obecnością zapalnych zmian, krost, guzków stosuje się wielomiesięczną terapię ogólną, opartą na antybiotykach, hormonach lub doustnej izotretinoinie, pochodnej witaminy A. W mniej nasilonych postaciach choroby (około 60% pacjentów) zwykle wystarcza leczenie miejscowe nadtlenekiem benzoilu, antybiotykami, retinoidami lub kwasem azelainowym. Kremy, żele, płyny stosujemy na całą leczoną skórę, nie powinno się ich stosować tylko punktowo z uwagi na mikrozaskórniki, niewidoczne gołym okiem, z których rozwijają się wykwity trądzikowe.

Leczenie miejscowe może być stosowane w monoterapii, w terapii naprzemiennej, lub terapii skojarzonej oraz jako leczenie uzupełniające do leczenia ogólnego. Również w leczeniu podtrzymującym odgrywa ono znaczącą rolę po uzyskaniu poprawy klinicznej. W lżejszych postaciach choroby, w monoterapii można stosować jedynie retinoidy, nadtlenek benzoilu czy kwas azelainowy. W terapii naprzemiennej lub skojarzonej wykorzystuje się kilka leków, najczęściej antybiotyk z retinoidem lub antybiotyk z nadtlenkiem benzoilu. Skojarzenie więcej niż jednej aktywnej substancji w jednym preparacie znacząco zwiększa skuteczność terapii, dlatego warto łączyć leki o różnych mechanizmach działania i różnych punktach uchwytu. Nie należy stosować antybiotyków w monoterapii ponieważ prowadzi do lekooporności bakterii. Miejscowe antybiotyki to klindamycyna, erytromycyna i cykliczny węglan erytromycyny. Retinoidy do stosowania zewnętrznego to grupa leków, która normalizuje rogowacenie, ma działanie keratolitycznie, zapobiega powstawaniu mikrozaskórników . Ponadto stosowane miejscowo retinoidy zmniejszają stan zapalny. Nadtlenek benzoilu jest bardzo skutecznym środkiem przeciwbakteryjnym. Działa zarówno na P. acnes jak i na S. aureus . Działa na wykwity zapalne i niezapalne.

Kwas azelainowy wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwłojotokowe, antyoksydacyjne i przeciwzaskórnikowe, rozjaśnia przebarwienia pozapalne.

Ze względu na nadmierne rogowacenie ujść gruczołów łojowych w leczeniu skóry trądzikowej stosuje się kuracje złuszczające, usuwające martwe elementy naskórka. Umożliwia to oczyszczenie zaczopowanych ujść gruczołów łojowych. Złuszczanie skóry reguluje wydzielanie łoju, oczyszcza i ściąga rozszerzone pory, rozjaśnia przebarwienia pozapalne oraz wygładza blizny potrądzikowe. Najczęściej używa się substancji zawierających alfa i beta hydroksykwasy (kwas glikolowy, pirogronowy, salicylowy, migdałowy).

Do mycia skóry trądzikowej nie powinno się używać preparatów agresywnych, intensywnie wysuszających i odtłuszczających skórę, które paradoksalnie nasilają wydzielanie sebum. Najlepiej używać płynów micelarnych, delikatnych pianek lub żeli bez mydła. Oprócz właściwego leczenia farmakologicznego zaleconego przez lekarza konieczne jest stosowanie lekkich, delikatnych kremów lub emulsji nawilżająco-matujących, które wspomagają terapię.