Zaskórniki – jak się ich pozbyć?

Trądzik jest przewlekłą chorobą zapalną aparatu włosowo-łojowego związaną z nadprodukcją łoju przez gruczoły łojowe, zaczopowaniem ujść gruczołów łojowych oraz infekcją bakteryjną przebiegającą z udziałem bakterii Cutibacterium acnes (dawnej znane jako Propionibacterium acnes). Do oznak choroby należą wykwity niezapalne - otwarte i zamknięte zaskórniki oraz zapalne - krosty i torbiele ropne. Zmiany trądzikowe pozostawiają po sobie blizny.

Choroba dotyka około 80% osób w wieku 11-30 lat i praktycznie 100% nastolatków między 15 a 17 r. ż. Coraz częściej obserwowana jest również u osób po 30 r. ż. zwłaszcza u kobiet, w postaci trądziku osób dorosłych acne tarda.

Etiopatogeneza  trądziku jest złożona, do głównych czynników wywołujących chorobę zalicza się: nadmierną aktywność gruczołów łojowych, zaczopowanie ujść mieszków włosowych, kolonizację przewodów gruczołów łojowych przez bakterie Cutibacterium acnes. Wśród przyczyn choroby wymienia się również stres, uwarunkowania genetyczne, aktywność  hormonów, niewłaściwą dietę.

Pierwszym etapem choroby jest nadmierne wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe. Proces ten związany jest z nadmierną aktywnością enzymu 5-α-reduktazy, odpowiedzialnego za przekształcanie testosteronu w dihydrotestosteron, wykazujący większe powinowactwo do receptorów androgenowych. Androgeny są odpowiedzialne za regulację pracy gruczołów łojowych w skórze i funkcjonowanie mieszków włosowych. Regulują proliferację keratynocytów mieszka i aktywność sebocytów – komórek gruczołu łojowego.

Łój jest mieszaniną złożoną z triglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych, skwalenu, wosku i innych czynników. Łój jest skórze niezbędny do prawidłowego funkcjonowania bariery lipidowej naskórka, warunkującej ochronę skóry i utrzymanie prawidłowego nawilżenia. U pacjentów z trądzikiem obserwuje się zmniejszenie zawartości kwasu linolowego w składzie wydzieliny łojowej z jednoczesnym wzrostem ilości skwalenu. Enzymy wytwarzane przez bakterie Cutibacterium acnes rozkładają triglicerydy do wolnych kwasów tłuszczowych zaburzających procesy proliferacji komórek nabłonkowych mieszka i przyczyniających się do powstawania mikrozaskórników.

Mikrozaskórniki to mieszki włosowe (niewidoczne dla oka), których ujście zostało zablokowane nadmiarem keratyny, a zatem odpływ wydzieliny łojowej na powierzchnię skóry jest uniemożliwiony. Powstają wskutek nadmiernej proliferacji i keratynizacji komórek wyściełających wnętrze aparatu włosowo-łojowego.

Przyczyną powstawania mikrozaskórników jest również niedobór kwasu linolowego, nadmiar androgenów, zaburzający przebieg procesu keratynizacji komórek oraz drażniące działanie czynników bakteryjnych i składników wydzieliny łojowej. Nasilenie procesu keratynizacji powodują m.in.: czynniki prozapalne – interleukina-1 (IL-1), na które z kolei wpływa wyzwalająco obecność bakterii Cutibacterium acnes.

W wyniku zbyt intensywnego przebiegu procesu rogowacenia wewnątrzmieszkowego, mikrozaskórniki przekształcają się w zaskórniki otwarte lub zamknięte. Jak sama nazwa wskazuje, ujścia zaskórników zamkniętych są szczelnie zablokowane. Zaskórniki powstają gdy formujący się czop keratyny rozwiera ujście mieszka włosowego, a na jego szczycie obwodowy fragment zaskórnika charakteryzujący się ciemnym zabarwieniem.  

Trzeci etap choroby to stan zapalny, powstający wskutek działania bakterii. Zarówno mikrozaskórniki jak i oba typy zaskórników (otwarte i zamknięte) mogą przekształcić się w stan zapalny. Grudki i krostki- wtórne zmiany zapalne powstają w wyniku degradacji nabłonka mieszków włosowych i powstawania odczynu zapalnego w obrębie skóry właściwej. Utrzymujący się przez dłuższy czas miejscowy stan zapalny głębszych warstw skóry skutkuje powstawaniem guzków.

Skoro już wiemy czym są zaskórniki i jak powstają czas dowiedzieć się jak się pozbyć zaskórników.

Trądzik jest chorobą, a zatem wymaga konsultacji dermatologicznej. Lekarz dobierze odpowiednią terapię, ale też wskaże w jaki sposób prawidłowo pielęgnować skórę.

Pielęgnacja cery trądzikowej odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia. Skóra trądzikowa wymaga regularnego oczyszczania i stosowania preparatów hamujących rozwój mikroorganizmów, a także właściwego nawilżenia.

Składniki wykorzystywane w recepturach dermokosmetyków do cery trądzikowej mają za zadanie:

- regulować florę bakteryjną skóry,
- regulować proces powstawania zaskórników,
- zmniejszać widoczność zaskórników,
- odblokowywać i oczyszczać pory,
- normalizować aktywność gruczołów łojowych,
- ograniczać wydzielenie sebum,
- działać złuszczająco i regenerująco,
- nawilżać i koić,
- nadawać matowy wygląd.

Prawidłowa pielęgnacja skóry trądzikowej rozpoczyna się od jej oczyszczania. Czym myć twarz z zaskórnikami? W dermokosmetykach do oczyszczania szukaj wyciągu z łopianu, wyciągu z tamaryndy, soli cynku (Cynk PCA), salicylanu sodowego.

W pielęgnacji cery trądzikowej warto postawić na kwas migdałowy. Kwas migdałowy spośród całej rodziny α-hydroksykwasów wykazuje najsilniejsze działanie przeciwbakteryjne, zapobiega rozwojowi szczepów Cutobacterium acnes. Kwas migdałowy działa złuszczająco, rozjaśniająco, przeciwdziała powstawaniu zaskórników, krost i wyprysków. Kwas migdałowy hamuje nadprodukcję łoju i odblokowuje ujścia gruczołów łojowych. Kwas migdałowy działa łagodnie, ale skutecznie, jest dobrze tolerowany przez wszystkie typy skóry, można go stosować przez cały rok. Kwas migdałowy znajdziesz w Oczyszczającym płynie bakteriostatycznym do twarzy, dekoltu i pleców SEBO-ALMOND CLARIS. Płyn hamuje aktywność bakterii, głęboko oczyszcza skórę, złuszcza martwe komórki naskórka, umożliwiając odblokowanie porów.

Do pielęgnacji skóry z trądzikiem zaskórnikowym szczególnie polecamy COMEDO ACNE Krem przeciw zaskórnikom który odblokowuje i zwęża pory. Skuteczność kremu opiera się na połączeniu azeloglicyny i kwasu szikimowego.

Azeloglicyna jest pochodną kwasu azelainowego, połączeniem kwasu azelainowego z cząsteczką glicyny. Kwas azelainowy jest powszechnie wykorzystywany w terapii przebarwień, znany z działania keratolitycznego, przeciwzapalnego i przeciwbakteryjnego. Kwas azelainowy jest od lat wykorzystywany przez dermatologów w leczeniu trądziku grudkowo-krostkowego o łagodnym i umiarkowanym nasileniu. Azeloglicyna zachowuje właściwości kwasu azelainowego, a dodatkowo działa łagodząco i nawilżająco.

Azeloglicyna hamuje aktywność enzymu 5-α-reduktazy przyspieszającą przemianę testosteronu w dihydrotestosteron, dzięki czemu reguluje wydzielanie sebum. Działa antybakteryjnie zapobiega powstawaniu zaskórników, a dodatkowo rozjaśnia przebarwienia potrądzikowe.

Kwas szikimowy występuje w przyrodzie w kłączach anyżu gwiaździstego. Kwas szikimowy złuszcza naskórek nie wywołując przy tym podrażnień, sprawdzi się nawet u osób ze skórą wrażliwą.

Kwas szikimowy działa przeciwbakteryjnie, odblokowuje ujścia gruczołów łojowych przez co zapobiega powstawaniu zaskórników i grudek zapalnych. Hamuje aktywność tyrozynazy, dzięki czemu zapobiega powstawaniu przebarwień, rozjaśnia skórę i wyrównuje koloryt naskórka.

W składzie COMEDO ACNE  znajdziesz również niacynamid, od lat stosowany w kosmetologii składnik o działaniu regulującym pracę gruczołów łojowych. Niacynami ogranicza aktywność tyrozynazy, przez co zmniejsza ryzyko powstawania przebarwień potrądzikowych. Ważną właściwością niacynamidu jest zdolność zwiększania syntezy ceramidów oraz innych lipidów wchodzących w skład Stratum corneum. Ceramidy odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu prawidłowej bariery naskórkowej, zwiększają zawartość wody w warstwie rogowej naskórka. Uszkodzenia bariery naskórkowej skutkują większą przepuszczalnością skóry i wnikaniem do jej wnętrza czynników środowiska zewnętrznego (pyłów, zanieczyszczeń, alergenów, drobnoustrojów) powodujących rozwój nadwrażliwości skóry, a następnie stanów zapalnych.

Na wielu blogach i portalach internetowych można przeczytać że powstawaniu zaskórników sprzyja stosowanie kosmetyków. Prawdą jest że niektóre surowce kosmetyczne mogą wykazywać działanie komedogenne, jednak komedogenność jest badana dla czystych surowców i nie oznacza to wcale, że jeżeli surowiec jest komedogenny to cała receptura kosmetyku z jego udziałem również. Pewne substancje mogą być komedogenne w wyższych stężeniach i niekomedogenne w niższych. Każdy kosmetyk przed wprowadzeniem na rynek przechodzi badania aplikacyjne i aparaturowe potwierdzające jego skuteczność i wykluczające działania niepożądane. Poza tym każda skóra jest inna i inaczej reaguje na stosowane produkty. Potencjalna komedogenność kosmetyków jest zagadnieniem złożonym, uzależnionym od składu całej receptury produktu.

Bergler-Czop, M. Bilewicz-Stebel, A. Stańkowska: Trądzik pospolity – najczęstsza dermatoza osób młodych, Wiadomości dermatologiczne Nr 2 (marzec 2019)
D. Draelos, J. C. DiNardo: A re-evaluation of the comedogenicity concept, J Am Acad Dermatol 2006;54:507-12
Iwanek: Trądzik pospolity Acne vulgaris, Lek w Polsce, Vol 25 Nr 01’15 (284)
Janda, M. Chwiłkowska: Trądzik pospolity – etiologia, klasyfikacja, leczenie,  Annales Academiae Medicae Stetinensis Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2014, 60, 2, 13-18